หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลักของการปฏิบัติที่จะให้เกิดสติปัญญาแท้ๆ เกิดมรรคเกิดผลได้ มีไม่มากหรอก จำหลักสั้นๆ ไว้นิดเดียว
ให้เรามีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลวงพ่อไปรวบรวมหลักของการทำวิปัสสนากรรมฐาน ย่อลงมาเหลือเท่านี้เอง
ถ้าพูดให้ถูกๆ ก็มีสติรู้รูป รู้นาม ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
รูปธรรม นามธรรมนั่นเอง
เรียนรู้รูปธรรมนามธรรมที่ประกอบกันเป็นตัวเรา
ส่วนหนึ่งของพระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วันที่ ๑๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓
จากซีดีแสดงธรรม ณ วัดสวนสันติธรรม แผ่นที่ ๓๗ ไฟล์ 531010A
รู้แจ้งในกองทุกข์จึงสิ้นตัณหา
ขันธ์ 5 ทั้งหมดไม่ใช่แค่ว่าไม่ใช่ตัวเรา เอาเข้าจริงๆ มันคือตัวทุกข์ มันทุกข์เพราะมันไม่เที่ยง มันทุกข์เพราะมันถูกบีบคั้นให้แตกสลาย มันทุกข์เพราะมันไม่อยู่ในอำนาจบังคับ อันนี้เรียกว่าทุกขสัจ ทุกขสัจจะ เรียกว่าเห็นทุกขสัจ เห็นทุกขสัจแจ่มแจ้งก็คือพระอรห ... อ่านต่อ
รู้ทันความปรุงแต่งจนหลุดพ้น
หลวงพ่อนั่งดูพวกเรา แต่ละคนก็พยายามภาวนา อยากภาวนากัน ปัญหาใหญ่ก็คือเราไม่รู้ทันความปรุงแต่ง เราก็หลงความปรุงแต่งไป ถ้ารู้เท่าทันความปรุงแต่ง รู้ว่าความปรุงแต่งมีอยู่ ความปรุงแต่งทั้งหลายทั้งปวงล้วนแต่เกิดแล้วก็ดับ เรียนเท่านี้ล่ะ แล้วจิตมันก็จะพ้ ... อ่านต่อ
การยกระดับความสุข
ฝึกแล้วเราจะได้ความสุขที่ประณีตมากขึ้น ความสุขของสมาธิชนิดสงบ มันความสุขของเด็กๆ ได้ของเล่นที่พอใจแล้วก็ไม่ไปซนที่อื่น ความสุขของจิตที่ตั้งมั่น เป็นความสุขแบบผู้ใหญ่ พร้อมที่จะรับสถานการณ์ทั้งหลายทั้งปวง ด้วยจิตที่เข้มแข็ง อะไรก็ได้ที่ผ่านมา จิตมันตั ... อ่านต่อ
กฎแห่งกรรม
โลกมันไม่เคยหยุดความวุ่นวาย ตั้งแต่ระดับอินเตอร์มันก็ยุ่ง ในบ้านเมืองไม่เคยสงบหรอก แต่ไหนแต่ไรมา ปัญหาเป็นของประจำโลก ตอนนี้ก็มีเรื่องขัดแย้งกันทั่วๆ ไป เป็นเรื่องธรรมดา การเมืองก็มีปัญหา ทะเลาะกัน ข้าราชการก็มีปัญหา ครูก็มีปัญหา ตำรวจก็มี พระก็มี มั ... อ่านต่อ
วิธีฝึกให้ได้ตัวรู้
อาศัยสติรู้ทันความปรุงแต่งของใจตัวเอง รู้มันไปเรื่อยๆ สภาวะอะไรก็ได้ ถ้าเรารู้ร่างกายหายใจออก ร่างกายหายใจเข้า พอเราลืม หลงไปแล้วก็จังหวะการหายใจเปลี่ยน สติจะเกิดเองเลย จิตจะรู้ตัวขึ้นมา ตื่นขึ้นมา หรือจิตใจเรา เราเคยอ่าน มันสุขบ้าง มันทุกข์บ้าง เฉยๆ ... อ่านต่อ
วิธีปล่อยวาง
พอเราเดินปัญญาจริงๆ จิตเราก็จะเป็นกลางต่อสุขและทุกข์ ต่อดีและชั่ว สุดท้ายเราก็ปล่อยวาง เห็นความไม่ได้สาระแก่นสารก็วาง เพราะฉะนั้นการที่เราจะปล่อยวางรูปธรรมนามธรรมได้ เราต้องเดินวิปัสสนา ดูไตรลักษณ์ของรูปธรรมของนามธรรม ดูแล้วดูอีก ไม่ใช่คิดเอาเองว่ามั ... อ่านต่อ
ภาวนาเหมือนปลูกต้นไม้
การปลูกต้นไม้ ก็ต้องรู้จัก ต้นไม้ชนิดนี้จะรดน้ำแค่ไหน จะใส่ปุ๋ยแค่ไหน เหมือนเราเป็นต้นไม้ชนิดไหน เป็นต้นไม้ที่จะต้องเร่งความเพียรมาก หรือเป็นต้นไม้ที่ภาวนาไปเรียบๆ ง่ายๆ สังเกตตัวเองเอา อย่าทำไปด้วยความอยาก เห็นเขาภาวนาก็อยากอย่างเขา อย่างได้ยินว่าหล ... อ่านต่อ
คอยรู้ทันความปรุงแต่ง
จุดสำคัญ เราจะต้องคอยรู้เท่าทันความปรุงแต่งที่เกิดขึ้นในจิตใจเรา มันไม่ยากหรอก อย่างขณะนี้ใจเราสุขหรือใจเราทุกข์ ยากไหมที่จะรู้ ส่วนใหญ่พอมีความสุขมันก็เผลอเพลิน มีความทุกข์ก็มัวแต่เศร้าโศก หดหู่ ท้อแท้ แทนที่มีความสุขก็รู้ว่ามีความสุข เห็นว่าความสุข ... อ่านต่อ
กฎของการปฏิบัติ
เวลาที่เราจะรู้กายรู้ใจ เรามีสติรู้ถึงความมีอยู่ของร่างกาย รู้ถึงความมีอยู่ของจิตใจ มีสติเห็นร่างกายนี้ มันเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง จิตใจก็เคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ แล้วก็มีปัญญาเห็นว่าร่างกายและก็จิต ล้วนแต่ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ สติเป็นตัวรู้สภาวะ สภา ... อ่านต่อ
“การปฏิบัติธรรมมี ๓ อัน อันแรก เราต้องรักษาศีล ๕ ข้อไว้ อันที่สอง คือการทำในรูปแบบ อันที่สาม คือการทำในชีวิตประจำวัน ต้องทำ
ครูบาอาจารย์ท่านสอน หัวใจของการปฏิบัติ คือ การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะว่าชีวิตส่วนใหญ่ของเราอยู่ธรรมดานี่เอง เราไม่ได้นั่งเข้าฌานอยู่ที่ไหนเมื่อไร วันๆ หนึ่งจะทำสมาธิ เดินจงกรมได้สักเท่าไร โดยเฉพาะฆราวาส ทำได้ไม่มาก ชีวิตส่วนใหญ่เราอยู่กับโลกธรรมดานี่เอง
ถ้าเราสามารถหลอมรวมการปฏิบัติเข้าในชีวิตธรรมดาของเรานี้ได้ เราก็จะไปได้เร็วมาก ไม่แพ้พระ ในขั้นต้นๆ โสดาฯ สกาทาคาฯ ฆราวาสไม่แพ้พระหรอกในเรื่องของความเร็ว ถ้ารู้หลักของการปฏิบัติ แล้วตั้งใจปฏิบัติจริงๆ อาจจะเร็วกว่าพระด้วยซ้ำไป”
พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช แผ่นที่ ๗๘ วันที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๖๑ (ไฟล์ 611007A)
ธรรมะหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ช่วงส่งการบ้าน
อยากทราบเรื่องความกตัญญูกตเวทีต่อบิดามารดา ท่านมีความทุกข์มาก ถ้าเราทำหน้าที่นี้ไม่ดี จะขัดขวางการภาวนาของเราหรือไม่
คำถาม: ทำในรูปแบบโดยการสวดมนต์ เดินจงกรมตอนเช้า วันละ20นาที ระหว่างวันรู้สึกถึงร่างกายที่เคลื่อนไหว ขยับนิ้วหรือขยับขา การภาวนารู้สึกเป็นธรรมชาติขึ้น เพราะมีวินัยในการทำรูปแบบ อยากทราบเรื่องความกตัญญูกตเวทีต่อบิดามารดา ท่านมีความทุกข์มาก ถ้าเราทำหน้าที่นี้ไม่ดี จะขัดขวางการภาวนาของเราหรือไม่คะ หลวงพ่อ: ต้องทำหน้าที่ให้ถูก พ่อแม่มีความทุกข์ ไม่ใช่เราต้องไปทุกข์ด้วย พ่อแม่มีความทุกข์ อย่างไม่สบายมาก เราต้องไม่ทุกข์ ใจเราต้องตั้งมั่นเป็นกลาง แล้วก็มองเขาด้วยความเห็นอกเห็นใจ คนเราแต่ละคนมีความทุกข์ ... อ่านต่อ
นั่งสมาธิเริ่มเข้าฐาน มีอาการเคลิ้มคล้ายกึ่งหลับกึ่งตื่น บางครั้งเคลิ้มๆ แล้ววูบเหมือนตกจากที่สูง ทำให้สะดุ้งตื่นจากสมาธิ ที่ปฏิบัติมารู้สึกวนเวียนที่เดิมไม่เห็นอะไรเลย
คำถาม: หลับตานั่งสมาธิเริ่มเข้าฐาน ในดวงตารู้สึกมืด แต่จิตยังภาวนาพุทโธ มีอาการเคลิ้มคล้ายกึ่งหลับกึ่งตื่น แต่ก็ยังรู้สึกตัวอยู่ บางครั้งเคลิ้มๆ แล้ววูบเหมือนตกจากที่สูง ทำให้สะดุ้งตื่นจากสมาธิ บางทีใจฟุ้งซ่านต้องเริ่มเข้าสมาธิใหม่ ที่ปฏิบัติมารู้สึกวนเวียนที่เดิมไม่เห็นอะไรเลย ขอหลวงปู่ให้แนวทางปฏิบัติที่ตรงจริตนิสัยด้วยครับ หลวงพ่อ: ตรงที่ทำมันเป็นสมถะทั้งหมดเลย จิตมันก็จะรวม ที่มันวูบๆ ลงไปเป็นเรื่องปกติ จิตยังไม่ชำนาญในสมาธิ พอรวมวูบก็กระเด้งขึ้นมาเลย ต่อไปถ้ามันชำนาญ มันรวมลงไป มันก็จะทรงอย ... อ่านต่อ
ช่วงนี้มีภาระหน้าที่ ที่ต้องรับผิดชอบเพิ่มขึ้นรู้สึกกำลังจิตอ่อนลง ฟุ้งซ่านง่าย หลงง่าย แต่พยายามภาวนาในรูปแบบ ทุกเช้าทุกวันไม่ขาด ตั้งมั่นได้บ้าง เผลอง่วงไปบ้างแต่ก็ทำ
คำถาม: ช่วงนี้มีภาระหน้าที่ ที่ต้องรับผิดชอบเพิ่มขึ้น ต้องทุ่มเทแรงกายแรงใจเพื่อทำให้สำเร็จ ใช้เวลากับงานตรงหน้ามากขึ้น รู้สึกกำลังจิตอ่อนลง ฟุ้งซ่านง่าย หลงง่าย แต่พยายามภาวนาในรูปแบบ ทุกเช้า หลังตื่นนอนทุกวันไม่ขาด ตั้งมั่นได้บ้าง เผลอง่วงไปบ้างแต่ก็ทำ ขอหลวงพ่อแนะนำการปฏิบัติด้วยค่ะ หลวงพ่อ: เวลาเราอยู่ในชีวิตธรรมดา ถ้ามีช่องว่างตรงไหน เราภาวนาตรงนั้นเลย เก็บเล็กเก็บน้อยไปเรื่อยๆ แล้วอย่าไปกังวลว่า โอ้ ตายแล้ว งานเยอะไม่ได้ภาวนา กังวลนั้นมันกิเลส อย่าเสียเวลาไปกังวล มีเวลานิดหน่อย แทนที่จะเอา ... อ่านต่อ
กิเลสบางตัวเห็นแล้วละได้บ้าง เช่น โทสะ โลภะ โมหะ กิเลสบางตัวเห็นแล้ว แต่ละไม่ได้เลย เช่น ราคะ อยากกอดลูก และมานะ อีโก้
คำถาม: จิตมีพัฒนาการ กิเลสบางตัวเห็นแล้วละได้บ้าง เช่น โทสะ โลภะ โมหะ กิเลสบางตัวเห็นแล้ว แต่ละไม่ได้เลย เช่น ราคะ อยากกอดลูก และมานะ อีโก้ เห็นจิตกระเพื่อม เห็นจิตทำงานเป็นทีม ร่วมกับขันธ์ตัวอื่นๆ เห็นจิตดับ เห็นจิตเป็นตัวทุกข์ ยังหลงไปดูจิตตอนที่จิตไม่กระเพื่อม ทำให้แน่นหน้าอก เลยท่องพุทโธตลอดวันเพื่อเป็นเครื่องอยู่ ที่ทำอยู่ถูกไหมคะ หลวงพ่อ: มันตึงไป มันตึงไปนิดหนึ่ง อย่าไปทำอย่างนี้ เหนื่อย ให้มันธรรมดากว่านี้อีก แล้วก็ไปกอดลูกเยอะๆ ไปกอดลูก แล้วจิตมีราคะขึ้นมารู้ว่ามีราคะ เปลี่ยนจากราคะเป็น ... อ่านต่อ
วันหยุดจะปฏิบัติได้มากกว่าวันทำงาน คิดว่าหากยังต้องทำงาน ความก้าวหน้าในการภาวนาจะเกิดได้ยาก มีเรื่องกวนใจ ใช้ความคิดในงานมาก
คำถาม: ปฏิบัติโดยดูลมหายใจและสวดมนต์ วันหยุดจะปฏิบัติได้มากกว่าวันทำงาน ปฏิบัติตามสบายมากขึ้น รู้สึกว่าก้าวหน้าแล้วก็ถอยหลัง จนไม่แน่ใจว่าเป็นปกติหรือหย่อนเกินไป แต่เห็นทุกข์ได้มากขึ้น คิดว่าหากยังต้องทำงาน ความก้าวหน้าในการภาวนาจะเกิดได้ยาก มีเรื่องกวนใจ ใช้ความคิดในงานมาก ขอแนวทางพัฒนาในการปฏิบัติต่อไปค่ะ หลวงพ่อ: ถ้าเราหลอมรวมการปฏิบัติเข้ากับการใช้ชีวิตจริงได้ การทำงานที่ไม่ได้ผิดศีลผิดธรรม ไม่ได้เป็นเรื่องเสียหาย เป็นพระก็ทำงาน พระก็ไม่ใช่นั่งๆ นอนๆ พระที่วัดนี้งานเยอะเลย ประเภทคุณหนูทั้งหล ... อ่านต่อ
การมีคู่ชีวิตจะเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติธรรมเพื่อการหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวงหรือไม่
คำถาม: รักษาศีลได้ ปฏิบัติในรูปแบบเอาจิตไม่อยู่ พอหลับตาจิตก็วิ่งไปเกาะเรื่องราว พอเดินจงกรมก็ยังคิด จิตฟุ้งซ่าน อ่อนกำลังในการมีสติรู้ความคิด ชอบเผลอครั้งละนานๆ ขอถามหลวงพ่อว่าการมีคู่ชีวิตจะเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติธรรมเพื่อการหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวงหรือไม่ครับ หลวงพ่อ: รายนี้แปลก ไม่ถามกรรมฐาน ถามเรื่องคู่ชีวิต ถ้าเรามีคู่ชีวิตที่ทิฏฐิเสมอกัน ศีลเสมอกัน ก็จะเกื้อกูลกัน ไม่ถ่วงการปฏิบัติ ถ้ามีความเห็นไม่เหมือนกัน อย่างคนนี้ชอบไหว้เจ้า เราชอบเจริญสติปัฏฐาน คนนี้ไหว้แต่ผี ขูดตอตะเคียนอะไรอย่าง ... อ่านต่อ
พอจิตมีแรง เราก็ต้องเอาจิตไปทำงาน ไปทำวิปัสสนา
คำถาม: ภาวนาในรูปแบบโดยเดินจงกรมวันละ 1 ชั่วโมง ดูกายเคลื่อนไหว เห็นความคิด เห็นอารมณ์โกรธ เห็นความอยากได้บ่อยขึ้น ในชีวิตประจำวัน รู้อาการเคลื่อนไหว ตามรู้ความคิด เห็นว่าเมื่อมีการเพ่งร่างกาย จะหยุดหายใจชั่วคราว ขอคำแนะนำจากหลวงพ่อด้วยค่ะ หลวงพ่อ: ดี ทำอีก ทำไป ดูกายดูใจมันทำงานไปเรื่อยๆ แล้วก็หมายรู้มันสักนิดหนึ่ง ไม่ใช่เรา ร่างกายไม่ใช่ตัวเรา ความรู้สึกนึกคิดก็เป็นสิ่งที่เราสั่งไม่ได้ รู้สึกไหม สั่งไม่ได้ ดูในมุมนี้เลย เป็นของสั่งไม่ได้ บังคับไม่ได้ เลือกไม่ได้ หัดดูไปเรื่อย แล้วทำในรูปแบบทุก ... อ่านต่อ
ใช้อานาปานสติ มีลมหายใจเป็นวิหารธรรม มีความต้องการที่จะละสักกายทิฏฐิในชาตินี้ให้ได้
คำถาม: ภาวนาในรูปแบบ ใช้อานาปานสติ มีลมหายใจเป็นวิหารธรรม ในชีวิตประจำวัน จะใช้การดูกายและจิต มีความต้องการที่จะละสักกายทิฏฐิในชาตินี้ ไม่ทราบมีอะไรติดข้องหรือเปล่าขอคำแนะนำด้วยค่ะ หลวงพ่อ: ทำอานาปานสติ มันไม่ได้ละสักกายทิฏฐิหรอก เพราะมันเป็นเรื่องของสมาธิ อย่างเราชอบคิดว่าพระพุทธเจ้าตรัสรู้ด้วยอานาปานสติ ไม่ใช่ พระพุทธเจ้าทำอานาปานสติ พอจิตตั้งมั่นมีกำลังแล้ว ท่านพิจารณาปฏิจจสมุปบาท พิจารณาว่าความทุกข์เกิดได้อย่างไร ความทุกข์เกิดจากจิตเข้าไปหยิบฉวยตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจขึ้นมา ที่ไปหยิบฉวยก็เพรา ... อ่านต่อ
จิตมีความอยากดี ติดการประคองรักษาจิต
คำถาม: ทำในรูปแบบ โดยการเดินจงกรมและนั่งสมาธิ ดูร่างกายหายใจ ระหว่างวันดูร่างกายเคลื่อนไหว ดูจิต เห็นว่าจิตมีความอยากดี ติดการประคองรักษาจิต หลวงปู่: อืม ถูก พอมีอาการแน่น ไม่ชอบ อยากหาย พอหายแน่นก็อยากรักษาไว้ เห็นว่าจิตบังคับไม่ได้ ขอหลวงพ่อเมตตาให้คำแนะนำด้วยค่ะ หลวงพ่อ: มันยังเห็นไม่พอ มันเห็นว่าจิตบังคับไม่ได้ แต่ก็พยายามบังคับ ถ้ามันเห็นจริงว่าจิตบังคับไม่ได้ มันจะไม่บังคับ จะเป็นกลาง ดี ที่ฝึกอยู่ ใช้ได้ ทางผ่านมันก็เป็นอย่างนี้ ลุ่มๆ ดอนๆ บ้าง เป็นเรื่องปกติ จุดที่มีปัญหามากที่สุดคือ แอบ ... อ่านต่อ
ยาจิตเวช มีผลข้างเคียงคือกระวนกระวาย จดจ่อกับอารมณ์อันเดียวไม่ได้ หมอลดยาแล้วดีขึ้นบ้าง อาการของโรคกลับมาเล็กน้อย แต่เป็นกลางได้ง่ายกว่า
คำถาม: ทำรูปแบบด้วยการดูกายหายใจ ดูลม แล้วแต่ว่าอะไรชัด ระหว่างวันดูอิริยาบถ หลังเปลี่ยนยาจิตเวช มีผลข้างเคียงคือกระวนกระวาย จดจ่อกับอารมณ์อันเดียวไม่ได้ จิตไม่มีกำลัง ฟุ้งมากทั้งวัน หมอลดยาแล้วดีขึ้นบ้าง อาการของโรคกลับมาเล็กน้อย แต่เป็นกลางได้ง่ายกว่า ความกระวนกระวายจากผลของยา ขอคำแนะนำค่ะ หลวงพ่อ: เห็นไหม มันไม่ได้หนีจากหลักที่หลวงพ่อบอกนี้หรอก จิตไม่ตั้งมั่นเลย เป็นกลาง ไม่ว่าอะไรเกิดขึ้น เป็นกลาง จิตจะไม่ดิ้นรน จิตไม่ดิ้นรน จิตจะสงบ ที่ทำอยู่ ดี ดีมากๆ ด้วย พูดถึงจิตเวชๆ ตอนนี้มันไม่ใช่โรคป ... อ่านต่อ