แผ่นที่ ๘๓

นักปฏิบัติ มีสองสิ่งที่ไม่ควรเสพ
อันหนึ่ง คือ กามสุขัลลิกานุโยค การปล่อยตัวปล่อยใจตามกิเลส สนองกิเลสไปเรื่อยๆ
บางคนมีทฤษฎีว่า สนองกิเลสมากๆ เลย จนกระทั่งจิตมันเบื่อ อย่างจะมีบางลัทธิ อยากให้พ้นจากกาม ต้องเสพกามให้มาก จนเบื่อ
พระพุทธเจ้าบอกว่า เรื่องกิน เรื่องกาม เรื่องนอน เสพเท่าไรก็ไม่พอ เบื่อประเดี๋ยวประด๋าว เดี๋ยวก็กลับมาคิดถึงอีกแล้วไม่ใช่วิธีการที่ดี การปล่อยตัวปล่อยใจตามกิเลส เป็นสิ่งที่ผิดร้ายแรงที่สุด

ถ้าเราเป็นนักปฏิบัติ การปล่อยตัวตามกิเลสมีอาการอย่างไร อาการของเราก็คือหลง
หลงไปดูรูป
หลงไปฟังเสียง
หลงไปดมกลิ่น
หลงไปลิ้มรส
หลงไปรู้สัมผัสทางกาย
หลงไปคิดนึกทางใจ
ใจประกอบด้วยความหลง มันก็มีราคะบ้าง โทสะบ้าง แทรกเข้ามา ตามเข้ามา

ฉะนั้น ถ้าเราอยากเข้าสู่ทางสายกลางจริงๆ อย่าหลง การหลงไป การเผลอไป เป็นศัตรูหมายเลขหนึ่งของนักปฏิบัติ

(2)
สิ่งที่สองที่ผู้ปฏิบัติไม่ควรเสพ ที่พระพุทธเจ้าสอน คือ อัตตกิลมถานุโยค การทำตัวเองให้ลำบาก คือการบังคับกายบังคับใจ
นักปฏิบัติ ร้อยละร้อยเริ่มต้นมาจากการบังคับกายบังคับใจ แล้วก็คิดว่าถ้าบังคับได้ที่แล้ว มันจะบรรลุมรรคผล มันไม่บรรลุหรอก มันทำตัวเองให้ลำบาก ใจมันเครียด สมาธิมันก็ไม่เกิด พอเครียดแล้ว สมาธิก็ไม่มี สมาธิไม่มี ปัญญาก็เกิดไม่ได้

เรามักจะคิดว่า ทำอะไรแบบเข้มๆ ถึงจะดี นักปฏิบัติที่ดี ต้องเข้มงวดมาก เครียดๆ ยิ้มก็ไม่ได้ ยิ้มก็บอกว่าโลภ เดินเร็วก็ไม่ได้ หาว่าใจฟุ้งซ่าน ไปทำอะไรก็ต้องงุ่มๆ ง่ามๆ ยืดๆ ยาดๆ ไป บังคับกาย บังคับใจ บางทีอยากปฏิบัติ ลงมือนั่งสมาธิ ทันทีที่นึกถึงการนั่งสมาธิ ก็ต้องวางฟอร์ม ต้องนั่งแบบเท่ๆ ความจริงสมาธิไม่ได้อยู่ที่กระบวนท่า สมาธิอยู่ที่ใจ

พวกเราคิดถึงการทำสมาธิ ก็ต้องบังคับตัวเองก่อน บางคนก็นั่งตึงเกินไป นั่งจนกระทั่งคอเคล็ดเลย นั่งเกร็ง พอบังคับร่างกายได้ที่ แล้วก็เริ่มบังคับใจ บังคับใจทำหลายแบบ พวกหนึ่งบังคับใจซึมๆ ทำใจให้เคลิ้มๆ มัวๆ ไป อีกพวกหนึ่ง เร้าความรู้สึกรุนแรง ใจแข็งปึ๊กขึ้นมา คิดถึงการปฏิบัติ ก็เริ่มต้นด้วยการบังคับกายบังคับใจ คือสิ่งที่ผู้ปฏิบัติไม่ควรทำ

ฉะนั้น มีสองสิ่ง ที่ผู้ปฏิบัติไม่ควรทำ
อันหนึ่ง คือลืมกายลืมใจ
อันที่สอง บังคับกายบังคับใจ
กามสุขัลลิกานุโยค ลืมกายลืมใจตัวเอง มัวแต่เพลินในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในสัมผัส เพลินไปในความคิด
อัตตกิลมถานุโยค ทำตัวเองให้ลำบาก บังคับกาย บังคับใจ