หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลักของการปฏิบัติที่จะให้เกิดสติปัญญาแท้ๆ เกิดมรรคเกิดผลได้ มีไม่มากหรอก จำหลักสั้นๆ ไว้นิดเดียว
ให้เรามีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลวงพ่อไปรวบรวมหลักของการทำวิปัสสนากรรมฐาน ย่อลงมาเหลือเท่านี้เอง
ถ้าพูดให้ถูกๆ ก็มีสติรู้รูป รู้นาม ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
รูปธรรม นามธรรมนั่นเอง
เรียนรู้รูปธรรมนามธรรมที่ประกอบกันเป็นตัวเรา
ส่วนหนึ่งของพระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วันที่ ๑๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓
จากซีดีแสดงธรรม ณ วัดสวนสันติธรรม แผ่นที่ ๓๗ ไฟล์ 531010A
ร่างกายโดนความทุกข์ขย้ำอยู่ตลอดเวลา
ร่างกายเปรียบเหมือนกวางตัวหนึ่ง หรืออีเก้งตัวหนึ่ง ถูกความทุกข์ คือหมาล่าเนื้อฝูงหนึ่งไล่ตามกัดทั้งวันเลย ก็ต้องวิ่งๆๆ หนีไป วิ่งหนีไปจนกระทั่งบาดเจ็บมาก วิ่งไม่ไหว ล้มลงตาย ร่างกายนี้ก็เหมือนกัน ถูกความทุกข์กัดทำร้ายอยู่ตลอดวัน เราก็พยายามแก้ พยายาม ... อ่านต่อ
เรียนปริยัติแล้วต้องลงมือปฏิบัติ
ที่ฟังหลวงพ่อนี่ก็เป็นปริยัติ เอาไปทำ ทำปฏิบัติสมถะให้จิตสงบ ทำสมถะให้จิตตั้งมั่น เจริญวิปัสสนาให้เห็นความจริง คือไตรลักษณ์ของรูปนามกายใจ ถัดจากนั้นมรรคผลจะเกิดเอง นี่เรื่องที่เราจำเป็นต้องเรียน ในขณะที่เราฟังอย่างนี้เราเรียนปริยัติ แล้วเราก็ลงมือปฏิ ... อ่านต่อ
ทำสมถะเพื่อให้จิตมีแรงและตั้งมั่น
เราก็ต้องรู้ว่า เราจะทำสมาธิเพื่ออะไร ทำสมถะเพื่ออะไร เพื่อให้มีแรง เพื่อให้จิตตั้งมั่น ตอนไหนจิตไม่มีแรง น้อมจิตไปอยู่ในอารมณ์อันเดียวอย่างต่อเนื่อง ให้ความสำคัญที่ตัวอารมณ์ จิตก็จะมีกำลัง เพราะจิตไม่ได้วิ่งวอกแวก ไปที่อารมณ์โน้นทีอารมณ์นี้ที เพราะจ ... อ่านต่อ
พ้นทุกข์เพราะรู้ความจริง
พอจิตตั้งมั่นและเป็นกลาง ก็จะเกิดปัญญาเห็นความจริงของร่างกายของจิตใจ เมื่อเห็นความจริงของร่างกายของจิตใจอย่างถ่องแท้แล้ว จะรู้เลยขันธ์ 5 มันไม่มีอะไรหรอกขันธ์ 5 ก็มีแต่ทุกข์นั่นล่ะ รูปนาม กายใจนี่มีแต่ทุกข์นั่นล่ะ พอใจมันยอมรับความจริงได้ ความอยากก็ไ ... อ่านต่อ
ความสุขที่เกิดจากปัญญา
เราปรารถนาความสุขในชีวิต เราต้องรู้ว่าความสุขอย่างโลกๆ มันสุขหลอกๆ มันสุขเพื่อให้เราทุกข์ต่อไป สุขหลอกๆ ให้เรามีแรงที่จะวิ่งพล่านๆ ตามกิเลสตัณหาต่อไป แล้วความสุขที่ประณีตกว่านั้น คือความสุขของสมถกรรมฐาน ความสุขของการทำวิปัสสนากรรมฐาน ความสุขเมื่อเกิด ... อ่านต่อ
อยู่กับโลกให้เป็นจะภาวนาง่าย
อยู่กับโลก ต้องรู้จักมัน ต้องเข้าใจมัน ถ้าเราอยู่กับโลก จิตใจเราสงบสุข สบายตามสมควรกับอัตภาพแล้ว การที่เราจะมาถือศีลมาภาวนามันจะไม่มีเครื่องกังวลใจ การประพฤติตัวให้สะอาดหมดจดสำคัญ จะทำให้เรามีความสุข ถ้าเมื่อไรเราย้อนมาดูตัวเองแล้วเราไม่เห็นข้อบกพร่อ ... อ่านต่อ
จิตตั้งมั่นแล้วเดินปัญญา
ถ้าจิตเราตั้งมั่น มันจะเริ่มแยกขันธ์ได้ แยกธาตุได้ ค่อยๆ แยกออกไป แล้วเราจะเห็นร่างกายที่ถูกจิตรู้ ไม่ใช่เรา เวทนา ความรู้สึกสุขทุกข์ในร่างกาย ไม่ใช่ร่างกาย แล้วก็ไม่ใช่จิต แล้วก็ไม่ใช่เรา เวทนาทางใจคือความรู้สึกสุขทุกข์ ความรู้สึกไม่สุขไม่ทุกข์ ไม่ใ ... อ่านต่อ
ของถูกรู้ถูกดูไม่ใช่ตัวเรา
จุดสำคัญก็คือ เราจะต้องฝึกจิตให้ตั้งมั่นขึ้นมาให้ได้ ถ้าจิตเราตั้งมั่นแล้ว สติระลึกรู้ร่างกาย ก็จะเห็นว่าร่างกายถูกรู้ถูกดูไม่ใช่ตัวเรา ถ้าจิตเราตั้งมั่นแล้วสติระลึกรู้เวทนาคือความรู้สึกสุขทุกข์ ก็จะเห็นว่าความสุขความทุกข์ไม่ใช่ตัวเราของเรา ถ้าจิตเรา ... อ่านต่อ
“การปฏิบัติธรรมมี ๓ อัน อันแรก เราต้องรักษาศีล ๕ ข้อไว้ อันที่สอง คือการทำในรูปแบบ อันที่สาม คือการทำในชีวิตประจำวัน ต้องทำ
ครูบาอาจารย์ท่านสอน หัวใจของการปฏิบัติ คือ การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะว่าชีวิตส่วนใหญ่ของเราอยู่ธรรมดานี่เอง เราไม่ได้นั่งเข้าฌานอยู่ที่ไหนเมื่อไร วันๆ หนึ่งจะทำสมาธิ เดินจงกรมได้สักเท่าไร โดยเฉพาะฆราวาส ทำได้ไม่มาก ชีวิตส่วนใหญ่เราอยู่กับโลกธรรมดานี่เอง
ถ้าเราสามารถหลอมรวมการปฏิบัติเข้าในชีวิตธรรมดาของเรานี้ได้ เราก็จะไปได้เร็วมาก ไม่แพ้พระ ในขั้นต้นๆ โสดาฯ สกาทาคาฯ ฆราวาสไม่แพ้พระหรอกในเรื่องของความเร็ว ถ้ารู้หลักของการปฏิบัติ แล้วตั้งใจปฏิบัติจริงๆ อาจจะเร็วกว่าพระด้วยซ้ำไป”
พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช แผ่นที่ ๗๘ วันที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๖๑ (ไฟล์ 611007A)
ธรรมะหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ช่วงส่งการบ้าน
พบวิหารธรรมที่ใจชอบ ทำให้มีฉันทะในการปฏิบัติ เห็นวงรอบของความเจริญแล้วเสื่อมได้บ้าง
คำถาม: ปฏิบัติในรูปแบบสม่ำเสมอมากขึ้น พบวิหารธรรมที่ใจชอบ ทำให้มีฉันทะในการปฏิบัติ บางวันใจมีแรงก็จะเห็นในมุมมองสิ่งที่ถูกรู้มากขึ้น แต่บางครั้งก็เพ่ง เห็นวงรอบของความเจริญแล้วเสื่อมได้บ้าง สติยังไม่ไว มักยินดียินร้ายแล้วก็ไม่พอใจ ในชีวิตประจำวันพยายามรู้สึกร่างกาย เคลื่อนไหว รู้สึก ขอหลวงปู่เมตตาสอนการปฏิบัติต่อไปค่ะ หลวงพ่อ: ที่ทำอยู่ถูกแล้ว เหลือแต่ทำให้พอเท่านั้น ทำไปเรื่อยๆ สะสมไปไม่รีบแต่ไม่ ขี้เกียจ ที่ปฏิบัติอยู่ถูกแล้ว ไม่ต้องดิ้นรนมากกว่านี้ ไม่ต้อง เอ๊ะ จะทำอย่างไรจะถูกมากกว่านี้ อันน ... อ่านต่อ
ศีลด่างพร้อยเพราะโทสะ ไม่มีเมตตากับสัตว์เลี้ยง
คำถาม: ในรูปแบบสวดมนต์ นั่งสมาธิ มีสติอยู่กับการเจริญเมตตา นั่งสมาธิได้แค่รู้สึกตัว จิตใจคลายจากความกระสับกระส่าย ที่อยากมีความเมตตา เข้าถึงจิตใจได้มากขึ้น ศีลด่างพร้อยเพราะมีโทสะ ความไม่มีเมตตากับสัตว์เลี้ยง ขอหลวงพ่อเมตตาสั่งสอนครับ หลวงพ่อ: “ไม่เมตตาสัตว์เลี้ยง” เหรอ ไปเมตตามันบ้างนะ สมมติว่าเราไปเกิดเป็นหมา เป็นแมว แล้วเจ้าของไม่เมตตาเรา เราทุกข์ทรมาน เอาใจเขามาใส่ใจเรา เดี๋ยวมันก็เมตตาเองล่ะ ใจที่แข็ง ใจที่แข็ง ใจที่ไม่มีเมตตา มันจะแข็ง มันจะไม่มีความสุขในตัวเอง ถ้าใจที่มีเมตตา มันนุ่มนวล ม ... อ่านต่อ
เหตุอันใดที่จะช่วยให้มีจิตใจเด็ดเดี่ยว สิ้นอาลัย ไม่ห่วงคนนั้นทีคนนี้ที รอคนนั้นทีคนนี้ที
คำถาม: ส่งการบ้านครั้งแรกครับ ทุกวันปฏิบัติในรูปแบบ ระหว่างวันใช้เห็นจิตหลงแล้วตามรู้ ส่วนใหญ่จิตหลงไปคิดทั้งวัน ใช้ลมหายใจ และภาวนาพุทโธเป็นเครื่องอยู่ ขอคำแนะนำที่เหมาะสมสำหรับตัวผม เพื่อนำไปปฏิบัติต่อด้วยครับ หลวงพ่อ: ฆราวาสมีข้อเสีย 2 ข้อ หนึ่งสมาธิไม่พอ จิตไม่ตั้งมั่น อันที่สองทำไม่ต่อเนื่อง ทำบ้าง เลิกบ้าง หยุดบ้าง พักผ่อนบ้าง ให้มันเด็ดเดี่ยว ดูมันไป มีเวลาเมื่อไรดูลงในกายในใจเมื่อนั้น เวลาที่ต้องทำงาน ต้องคิด ต้องอะไรก็แล้วไป อันนั้นจำเป็นต้องอยู่กับโลก หรือตอนนอนหลับก็ไม่ต้องมาห่วงเรื่อ ... อ่านต่อ
ปฏิบัติไม่ก้าวหน้า ทำงานต่างประเทศ ห่างไกลครูอาจารย์ ไม่รู้ว่าภาวนาพลาดส่วนไหนไป
คำถาม: อกุศลมูล 3 ยังมาก เห็นอัตตาตัวเองสูง ยังเป็นตุ่มรั่ว พอย้ายมาทำงานต่างประเทศ เลยห่างครูบาอาจารย์ วันๆ คิดแต่เรื่องงานและหลงโลก รู้สึกการปฏิบัติไม่ก้าวหน้า พยายามประคองไม่ให้ไหลไปไกล ตอนนี้กลับมาเน้นดูกาย ต้องอยู่อีกปีกว่าก็กังวล ไม่รู้ว่าหย่อน ตึง หรือพลาดส่วนไหน ขอหลวงพ่อชี้แนะครับ หลวงพ่อ: เราอย่าไปคิดว่า เราอยู่ห่าง ครูบาอาจารย์ ตอนที่หลวงพ่อเป็นโยมภาวนา หลวงพ่อไม่ได้ไปหาครูบาอาจารย์ทุกวัน อย่างหลวงปู่ดูลย์ ประมาณ 3 เดือน ถึงจะไปหาทีหนึ่ง ไปทุกวันไม่ได้ ทุกเดือนก็ไปหาหลวงพ่อพุธทีหนึ่ง ... อ่านต่อ
ช่วงเจริญภาวนา สติรู้ลมเข้าออก แต่ได้ไม่นาน จิตฟุ้ง กว่าจะรู้ว่าจิตฟุ้งมาอยู่กับลม ก็ใช้เวลานาน
คำถาม: ช่วงเจริญภาวนา สติรู้ลมเข้าออก แต่ได้ไม่นาน จิตฟุ้ง กว่าจะรู้ว่าจิตฟุ้งมาอยู่กับลม ก็ใช้เวลานาน อยากถามหลวงพ่อว่า ที่ปฎิบัติมาผิดถูกเหมาะสมหรือไม่ครับ หลวงพ่อ: ใช้ลมไม่เหมาะนะ เราอย่าเลือกอารมณ์กรรมฐานละเอียดเกินไป ใจเราฟุ้งแรง รู้สึกไหม เวลาอารมณ์เกิด มันก็แรง พื้นจิตของเราแรง กรรมฐานเราก็ต้องหยาบหน่อย รู้สึกร่างกายไว้ดีกว่า ร่างกายขยับอย่างนี้ ร่างกายขยับ รู้สึก ร่างกายยืน เดิน นั่ง นอน รู้สึก ร่างกายเคลื่อนไหว ร่างกายหยุดนิ่ง รู้สึก จะดีกว่ารู้ลมหายใจ ลมมันละเอียดไป ดูแล้วมันจะเคลิ้ม แ ... อ่านต่อ
กังวลอยู่อย่างเดียวว่า หากหลงอยู่ในทางที่ละเอียดขึ้น แล้วปัญญายังไม่พอที่จะเห็นได้ แล้วทำผิดซ้ำๆ จนชำนาญ
คำถาม: ทุกวันนั่งสมาธิ เดินจงกรม รักษาศีล 5 มีเครื่องอยู่คือหายใจเข้าพุทออกโธ รู้สึกห่างออกจากโลกขึ้นเรื่อยๆ ไม่ได้หวังอะไร เพราะเข้าใจว่า เมื่อทำทุกอย่างเพียงพอ มันก็จะอิ่มเอง ไม่รีบแต่ก็ไม่เลิก กังวลอยู่อย่างเดียวว่า หากหลงอยู่ในทางที่ละเอียดขึ้น แล้วปัญญายังไม่พอที่จะเห็นได้ แล้วทำผิดซ้ำๆ จนชำนาญ ขอความเมตตาหลวงพ่อสั่งสอนด้วยครับ หลวงพ่อ: อะไรก็สู้โยนิโสมนสิการไม่ได้ เวลาเราเดินจิตผิด แล้วมันไปสร้างภพขึ้นมาอันหนึ่ง แล้วมันไปว่างๆ อยู่ ไปสงบนิ่งๆ เฉยๆ คงที่ ให้สังเกตว่านี่ไม่ใช่แล้ว อันนี ... อ่านต่อ
เวลาทำงานจะหลงยาว วางแผนลางาน 3 เดือนเพื่อไปปฏิบัติธรรม ขอแนวทางการภาวนาช่วงที่ไปปฏิบัติธรรม
คำถาม: ภาวนาอยู่กับความรู้สึกตัวที่ร่างกาย เคลื่อนไหวและหยุด เวลาเดินหรือหายใจแล้วเห็นการทำงานของจิต เช่น อาการเพ่งตั้งใจ หรือเผลอไปคิด แล้วรู้สึกที่ร่างกายต่อ เวลาจิตมีกำลังจะเห็นความคิดดับเอง แต่เวลาทำงานจะหลงยาว วางแผนลางาน 3 เดือนเพื่อไปปฏิบัติธรรม ขอแนวทางการภาวนาช่วงที่ไปปฏิบัติธรรมค่ะ หลวงพ่อ: ก็หัดตั้งแต่ยังไม่ได้ลางานนี่ล่ะ ทำงานแล้วก็ปฏิบัติได้ เวลาที่เราทำงาน สติจดจ่ออยู่กับงาน สมาธิจดจ่ออยู่กับงาน ปัญญาค้นคว้าพิจารณาใคร่ครวญเรื่องงาน อยู่ในอารมณ์เดียว ไม่วอกแวกไปที่อื่น ได้สมาธิชนิดส ... อ่านต่อ
ช่วงโควิดประสบวิกฤติธุรกิจ ปัญหายังยืดเยื้ออยู่ ได้ฟังธรรมะของหลวงพ่อก็เริ่มปฏิบัติ ปัจจุบันเห็นกิเลสได้บ่อยขึ้น เดินทางบ่อย มีความกังวลกับเสียงดัง เวลาทำสมาธิในต่างแดน
คำถาม: สวดมนต์และทำอานาปานสติ ไม่ต่ำกว่า 30 นาทีทุกวัน รู้ตัวระหว่างวัน ช่วงโควิดประสบวิกฤติธุรกิจ ปัญหายังยืดเยื้ออยู่ ได้ฟังธรรมะของหลวงพ่อก็เริ่มปฏิบัติ ปัจจุบันเห็นกิเลสได้บ่อยขึ้น มีสติได้เองบ่อยขึ้น เดินทางบ่อย มีความกังวลกับเสียงดัง เวลาทำสมาธิในต่างแดน แต่จะไม่เลิกปฏิบัติ ใช้สติดูสภาวะความกังวล ขอคำชี้แนะค่ะ หลวงพ่อ: ไม่ต้องแนะแล้ว ที่ทำอยู่ถูกแล้ว ฉะนั้นเวลาเราภาวนาอยู่ในที่เสียงดัง เราก็ภาวนานะ อยู่ในที่เงียบๆ เราก็ภาวนา อย่างที่หลวงพ่อเทศน์วันนี้ ตรงไหนก็ทำได้ ถ้าทำเป็น ถ้าตรงไหนอยู่ใ ... อ่านต่อ
วิธีสังเกตตัวเองว่า เราบังคับมากไป หรือเพ่งมากไปหรือเปล่า
คำถาม: สวดมนต์ เดินจงกรม เห็นร่างกายหายใจสลับกับรู้สึกกาย และเห็นจิตเผลอไปคิด ไปทำงานได้บ้าง มีพื้นจิตเป็นโทสจริต อยากทำอะไรให้เสร็จเร็วๆ เสมอ หงุดหงิดง่าย ระหว่างวันดูกาย กิน เดิน ยืน นั่ง นอน รู้ทันบ้าง รู้ไม่ทันบ้าง ปัญหาคือรู้สึกจิตไม่ค่อยตั้งมั่น เด่นดวง ขอคำชี้แนะจากหลวงพ่อค่ะ หลวงพ่อ: มันยังทำไม่พอ แล้วก็มันเป็นตุ่มรั่วด้วย เลยไม่เต็มเสียที ทำให้สม่ำเสมอ อะไรที่จะทำให้สมาธิของเราเสีย ความวุ่นวายที่ไม่มีความจำเป็นทั้งหลาย ลดลงบ้าง แล้วก็จะภาวนาได้ดีขึ้น รู้สึกกายไว้ ดีแล้ว ถ้าเรารู้สึกกายไ ... อ่านต่อ
ป่วยหนักมานาน มีเวทนาทางกายแรงหลายครั้ง ทำให้เคว้งดูอะไรไม่ได้ ขอสอบถามว่าเมื่อมีความเจ็บปวด มีเวทนาทางกายแรงเกินกว่ากำลังสติ ควรวางใจอย่างไร
คำถาม: ทำอานาปานสติในอิริยาบทนั่ง เดินจงกรมรู้เท้ากระทบกับดูลมหายใจ วันละ 1 – 2 ชั่วโมง ระหว่างวันมีสติรู้กายเป็นฐานและลมหายใจเป็นหลัก พอจิตหลงไปแล้วกลับมาที่กาย ป่วยหนักมานาน มีเวทนาทางกายแรงหลายครั้ง ทำให้เคว้งดูอะไรไม่ได้ ขอสอบถามหลวงปู่ว่าเมื่อมีความเจ็บปวด มีเวทนาทางกายแรงเกินกว่ากำลังสติ ควรวางใจอย่างไรครับ หลวงพ่อ: ถ้ามันแรง สู้ไม่ได้ก็ถอย ศัตรูเข้มแข็งเกินไป เกินกำลังที่เราจะไปสู้กับมัน ถอยเข้าป้อม ทำสมถะเลย หายใจเข้าพุทออกโธ ลืมร่างกายไป ลืมร่างกายที่เจ็บป่วยไป พอจิตมันมีกำลังขึ้นบางทีค ... อ่านต่อ