หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลักของการปฏิบัติที่จะให้เกิดสติปัญญาแท้ๆ เกิดมรรคเกิดผลได้ มีไม่มากหรอก จำหลักสั้นๆ ไว้
ให้เรามีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลวงพ่อไปรวบรวมหลักของการทำวิปัสสนากรรมฐาน ย่อลงมาเหลือเท่านี้เอง
ถ้าพูดให้ถูกๆ ก็มีสติรู้รูป รู้นาม ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
รูปธรรม นามธรรมนั่นเอง
เรียนรู้รูปธรรมนามธรรมที่ประกอบกันเป็นตัวเรา
ส่วนหนึ่งของพระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วันที่ ๑๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓
จากซีดีแสดงธรรม ณ วัดสวนสันติธรรม แผ่นที่ ๓๗ ไฟล์ 531010A
ถอดความพระธรรมเทศนาหลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
26 มกราคม 2568
เรียนรู้กายใจด้วยใจปกติ
รู้ด้วยใจปกติเลย อย่าไปทำใจให้ผิดปกติ จิตใจปกติในการที่เราจะใช้ปฏิบัติธรรม จิตปกติของเราพระพุทธเจ้าท่านเรียกจิตเดิม จิตธรรมดาของเรานี่เอง มันประภัสสรอยู่แล้ว มันผ่องใส แต่มันเศร้าหมองเพราะกิเลสที่จรมา แค่อยากปฏิบัติมีโลภะเกิดขึ้น จิตก็ผิดปกติแล้ว เรา ... อ่านต่อ
25 มกราคม 2568
หลักของการดูจิต
จิตมันก็ทำงานไปตามธรรมชาติ แล้วมันก็ปรุงสุข ปรุงทุกข์ ปรุงดี ปรุงชั่ว ไปตามเรื่องของมัน หน้าที่เราคืออ่านจิตใจตัวเองให้ออก การดูจิต เราไม่ได้ดูเพื่อละกิเลส เพราะถ้าเมื่อไรมีสติ รู้ทันจิตใจตัวเอง มันไม่มีกิเลสจะให้ละ เพราะฉะนั้นเราเจอกิเลส เรื่องเล็กม ... อ่านต่อ
18 มกราคม 2568
หัดสังเกตใจตัวเอง
ต้องสำรวจใจของเราเองบ่อยๆ ถ้าเราอ่านใจตัวเองออก สังเกตบ่อยๆ แล้วสติ สมาธิ ปัญญาของเราจะดีขึ้น หัดอ่านใจตัวเองไว้ ใจเราขณะนี้เป็นกุศลหรืออกุศล ไม่ต้องสนใจที่อื่นหรอก สนใจใจของเราเอง ถ้าเราคอยสังเกตใจของเรา ใจเป็นอกุศลก็รู้ ใจเป็นกุศลก็รู้ สังเกตไปเรื่ ... อ่านต่อ
22 ธันวาคม 2567
ความสุดโต่ง 2 ฝั่ง
สิ่งที่ผิดก็มี 2 อันเท่านั้น ก่อนที่จะเข้าสู่ทางสายกลาง อันหนึ่งหลงไปเที่ยวแสวงหาอารมณ์ต่างๆ เรียกว่า กามสุขัลลิกานุโยค อารมณ์ต่างๆ ล้วนแต่เรื่องกามคุณอารมณ์ทั้งนั้น อีกอันหนึ่งเป็นอัตตกิลมถานุโยค เพ่งจ้องเอาไว้ ทำตัวเองให้เนิ่นช้าให้ลำบาก ทางสายกลาง ... อ่านต่อ
21 ธันวาคม 2567
บุคคลถึงความบริสุทธิ์ได้ด้วยปัญญา
ผู้รู้นี้เป็นศัพท์เฉพาะ หมายถึงเป็นจิตที่เราพัฒนามันขึ้นมา เอามาใช้งาน ถึงอย่างไรวันหนึ่งเราก็ต้องปล่อยวาง ถ้าไม่ปล่อยวาง เราก็จะไปเกิดเป็นพระพรหม แล้วสูงสุดของผู้ปฏิบัติ ถ้ายังไม่วางจิต ก็จะไปเป็นพรหม หลวงปู่ดูลย์ท่านเคยบอกว่า ท่านพิจารณาแล้วนักปฏิบ ... อ่านต่อ
15 ธันวาคม 2567
จิตเกิดดับหมุนเวียน
จิตก็เป็นธาตุอันหนึ่ง เป็นวิญญาณธาตุ ก็เกิดดับหมุนเวียนไป จิตดวงใหม่ก็ไม่ใช่ดวงเดิม อย่างพวกคนจำนวนมากก็คิดว่าพวกเรามีจิตวิญญาณอยู่ พอเราตายแล้วจิตใจของเราดวงนี้ ออกจากร่างนี้ไปเข้าร่างใหม่ อันนี้เป็นมิจฉาทิฏฐิ คิดว่าจิตนี่เที่ยงจิตเป็นอมตะ เป็นมิจฉา ... อ่านต่อ
1 ธันวาคม 2567
วิธีตรวจการบ้านตัวเอง
อะไรที่ภาวนาไปแล้วมันขัดกับคำสอนของพระพุทธเจ้า สภาวะอะไรเกิดขึ้นนี่เป็นไปเพื่อความปล่อยวางหรือเพื่อความยึดถือ สภาวะทั้งหลายตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ไหม ถ้าภาวนาแล้วไม่เข้าหลักไตรลักษณ์ ผิดแน่นอน ต้องสังเกตตัวเอง ไม่ต้องรอถามครูบาอาจารย์ นานๆ จะมีโอกาสถามครู ... อ่านต่อ
30 พฤศจิกายน 2567
การภาวนาที่ละเอียดเข้าไป
เราภาวนาเรื่อยๆ เราก็เห็นสุขเกิดแล้วสุขก็ดับ ทุกข์เกิดแล้วทุกข์ก็ดับ กุศลเกิดแล้วกุศลก็ดับ อกุศล โลภ โกรธ หลงเกิดแล้วมันก็ดับ จิตที่ไปดูรูปเกิดแล้วก็ดับ ตรงนี้ละเอียด กว่าที่จะรู้จิตสุขจิตทุกข์จิตดีจิตชั่ว คือเห็นจิตมันเกิดดับทางอายตนะทั้ง 6 จิตเกิดท ... อ่านต่อ
24 พฤศจิกายน 2567
การเจริญสติในชีวิตประจำวัน
การเจริญสติในชีวิตประจำวันเป็นเรื่องสำคัญมากเลย หลวงปู่มั่นท่านเคยสอนว่าทำสมาธิมากเนิ่นช้า คิดพิจารณามากฟุ้งซ่าน หัวใจสำคัญของการปฏิบัติคือการเจริญสติในชีวิตประจำวัน หัวใจอยู่ตรงนี้ เก่งเฉพาะตอนนั่งสมาธิตอนเดินจงกรมไม่ได้กินหรอก วันหนึ่งจะนั่งเท่าไรจ ... อ่านต่อ
“การปฏิบัติธรรมมี ๓ อัน อันแรก เราต้องรักษาศีล ๕ ข้อไว้ อันที่สอง คือการทำในรูปแบบ อันที่สาม คือการทำในชีวิตประจำวัน ต้องทำ
ครูบาอาจารย์ท่านสอน หัวใจของการปฏิบัติ คือ การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะว่าชีวิตส่วนใหญ่ของเราอยู่ธรรมดานี่เอง เราไม่ได้นั่งเข้าฌานอยู่ที่ไหนเมื่อไร วันๆ หนึ่งจะทำสมาธิ เดินจงกรมได้สักเท่าไร โดยเฉพาะฆราวาส ทำได้ไม่มาก ชีวิตส่วนใหญ่เราอยู่กับโลกธรรมดานี่เอง
ถ้าเราสามารถหลอมรวมการปฏิบัติเข้าในชีวิตธรรมดาของเรานี้ได้ เราก็จะไปได้เร็วมาก ไม่แพ้พระ ในขั้นต้นๆ โสดาฯ สกาทาคาฯ ฆราวาสไม่แพ้พระหรอกในเรื่องของความเร็ว ถ้ารู้หลักของการปฏิบัติ แล้วตั้งใจปฏิบัติจริงๆ อาจจะเร็วกว่าพระด้วยซ้ำไป”
พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช แผ่นที่ ๗๘ วันที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๖๑ (ไฟล์ 611007A)
ช่วงถาม-ตอบ ตรวจการบ้าน หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
มีสติรู้ทันผัสสะที่เกิดขึ้น และวางใจเป็นกลางด้วยอุเบกขา ที่ประกอบด้วยปัญญาในการเห็นไตรลักษณ์
คำถาม: ในรูปแบบ ทำสมถะด้วยอานาปานสติ สลับกับเจริญปัญญาด้วยเวทนานุปัสสนา และจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน เน้นการมีสติรู้ทันผัสสะที่เกิดขึ้น และวางใจเป็นกลางด้วยอุเบกขา ที่ประกอบด้วยปัญญาในการเห็นไตรลักษณ์ ยังอยู่ในทางหรือไม่คะ หลวงพ่อ: อย่าวางใจ ไม่ต้องวาง ถ้าจะวาง จิตมันวางของมันเองด้วยปัญญา ถ้าเราจงใจวางจิตให้เป็นกลาง อันนี้เราปรุงแต่งแล้ว รู้สึกไหมพอปรุงแต่งได้เรื่อยๆ เรารู้สึกกูเก่งขึ้นมาแล้ว กูดี กูเก่ง กูถูก กูฉลาด เพราะฉะนั้นเราอย่าไปจงใจวางจิต มันเป็นอย่างไร รู้ว่าเป็นอย่างนั้น ที่พูดมาแต่ต้นนั ... อ่านต่อ
เราต้องเรียนรู้ทำความเข้าใจทุกข์โทษของกามทั้งหลายไปเรื่อยๆ จนไม่ทุกข์จากกามใช่ไหม
คำถาม: จิตใจติดกับความสุขในกามน้อยลง จิตใจอยู่กับปัจจุบันได้มากขึ้น เราต้องเรียนรู้ทำความเข้าใจทุกข์โทษของกามทั้งหลายไปเรื่อยๆ จนไม่ทุกข์จากกามใช่ไหมคะ หลวงพ่อ: ใช่ ถ้าไม่เห็นโทษ ไม่เห็นทุกข์ ละไม่ได้ ตอนหลวงพ่อออกแสวงหาธรรมะช่วงแรกๆ พาน้องคนหนึ่งไป ไปด้วยกันล่ะ ไม่ได้พาเขาหรอก ไปด้วยกัน ไปกราบหลวงปู่เทสก์ เข้าไปถึงท่าน น้องเขาก็ถามท่าน หลวงปู่ครับผมอยากละกาม แต่จิตยังอาลัยอาวรณ์อยู่ หลวงปู่ก็อุทาน บอก อ้าว อาลัยอาวรณ์มันก็ละไม่ได้สิ ต้องเห็นโทษ ต้องเห็นทุกข์ สังเกตไหมเวลากามทั้งหลาย ความต้องการ ... อ่านต่อ
รู้ว่าเปลี่ยนกรรมฐานบ่อย เพื่อกำราบจิตที่ฟุ้งซ่าน จิตไม่ค่อยนิ่ง
คำถาม: นั่งสมาธิ เดินจงกรม เปิดเสียงเทศน์ รับรู้ลมหายใจเข้าออก พร้อมบริกรรมพุทโธ รู้สึกตัวขณะก้าว รับรู้ความเคลื่อนไหว ใช้การเคลื่อนไหว 14 จังหวะ เมื่อมีอาการง่วงนอน ภาวนาแบบหลับตาบ้าง ลืมตาบ้าง รู้ว่าเปลี่ยนกรรมฐานบ่อย เพื่อกำราบจิตที่ฟุ้งซ่าน เดี๋ยวดูลม เดี๋ยวดูกาย เดี๋ยวดูการเคลื่อนไหว จิตไม่ค่อยนิ่ง มักฟุ้งซ่าน ขอกรรมฐานที่เหมาะสมค่ะ หลวงพ่อ: เปลี่ยนเยอะไม่ดี เปลี่ยนเยอะจิตมันจะฟุ้งซ่าน จะทำกรรมฐานอะไร ให้มันเด็ดเดี่ยวลงไป แล้วเราถึงจะเห็นความจริงของจิตใจได้ ถ้าเปลี่ยนไปเรื่อยๆ ดูยาก อย่าใช้ ... อ่านต่อ
ระหว่างเล่นเกมได้เห็นความโลภ อยากเอาชนะ ดีใจ เสียใจ เห็นว่าความดีใจนั้นถูกเคลือบด้วยกิเลส ระยะหลังนี้มีการทะเลาะกับคนในครอบครัว รู้สึกมีผลต่อการภาวนา
คำถาม: ภาวนาในรูปแบบโดยนั่งสมาธิและเดินจงกรม กำหนด พุทโธดูลมหายใจวันละ 30 – 60 นาที ในชีวิตประจำวันดูจิตที่เปลี่ยนไป ระหว่างเล่นเกมได้เห็นความโลภ อยากเอาชนะ ดีใจ เสียใจ เห็นว่าความดีใจนั้นถูกเคลือบด้วยกิเลส ระยะหลังนี้มีการทะเลาะกับคนในครอบครัว รู้สึกมีผลต่อการภาวนา ควรวางใจอย่างไรครับ หลวงพ่อ: อย่าเล่นเกม เล่นแล้วจิตมันแกว่งขึ้นแกว่งลงเยอะเกินไป ทำความรู้สึกตัวยาก ถ้าเรารู้สึกตัวได้จริงๆ ใจจะไม่คิดเยอะ บางทีการเล่นเกมก็เป็นการหนีปัญหา หนีจากโลกของความเป็นจริงไป เข้มแข็งไว้ พยายาม ปฏิบัติบ ... อ่านต่อ
ฝึกภาวนาด้วยตัวเองฟังจากในซีดี คิดว่าตนเองมีพัฒนาการแล้ว แต่ถูกเยาะเย้ยถากถาง ว่าการปฏิบัติไม่ได้ช่วยให้เป็นคนดีขึ้น
คำถาม: ฝึกปฏิบัติด้วยตนเองโดยการฟังซีดี พยายามรู้ตัว รู้ทันอารมณ์ตัวเอง โกรธน้อยลง โมโหน้อยลง คิดว่าตนเองมีพัฒนาการแล้ว แต่ถูกเยาะเย้ยถากถาง ว่าการปฏิบัติไม่ได้ช่วยให้เป็นคนดีขึ้น ที่ทำอยู่ถูกต้องหรือไม่คะ หลวงพ่อ: ถูก การปฏิบัติไม่ทำให้เราเป็นคนดีหรอก มันจะทำให้เรารู้ว่าคนไม่มี แต่ถามว่าชั่วได้ไหม ชั่วไม่ได้ เพราะไม่รู้จะทำชั่วไปทำไม ทำชั่วทีไรจิตก็เศร้าหมองทุกที คำพูดของคนไม่มีความหมายอะไร ก็เหมือนลมพัดผ่านไป ใครมันจะว่าอย่างไร ก็ช่างมัน เราก็ภาวนาของเราไป เมื่อก่อนหลวงพ่อทำงาน แล้วก็มีเวลาว่า ... อ่านต่อ
สิ่งที่เห็นคือกายและใจนี้ไม่ใช่เรา เห็นความโกรธ ความคิด แทรกเข้ามาเป็นระยะ แต่มีสติรู้ทัน เห็นว่าการภาวนามีเจริญแล้วเสื่อม
คำถาม: รักษาศีล 5 ปฏิบัติในรูปแบบ ด้วยการนั่งสมาธิสลับกับเดินจงกรม และฝึกสติในชีวิตประจำวัน สิ่งที่เห็นคือกายและใจนี้ไม่ใช่เรา เห็นความโกรธ ความคิด แทรกเข้ามาเป็นระยะ แต่มีสติรู้ทัน เห็นว่าการภาวนามีเจริญแล้วเสื่อม ไม่ทราบว่าเข้าใจถูกต้องไหมครับ หลวงพ่อ: เข้าใจถูก กายนี้ไม่ใช่เรา สุขทุกข์ไม่ใช่เรา ดีชั่วไม่ใช่เรา แต่จิตยังเป็นเรา ค่อยๆ ดู มาได้ถูกทางแล้ว มาได้ดีแล้ว มันเหมือนเรากินข้าว ค่อยๆ กินไปเดี๋ยวก็อิ่ม หรือเหมือนปลูกต้นไม้ หลวงพ่อชอบยกตัวอย่างปลูกต้นไม้ เพราะในวัดนี้เป็นพระชอบปลูกป่ากัน แ ... อ่านต่อ
ในชีวิตประจำวันมีสติรู้สึกเมื่อจิตเคลื่อนไปรู้สึกทางกาย ได้ยินทางหู เห็นทางตา คิดทางใจ จิตไปอยู่ตรงไหนเป็นเราตรงนั้น พยายามมีสติทั้งวัน แต่ทำไม่ได้
คำถาม: ภาวนาในรูปแบบนั่งสมาธิก่อนนอนประมาณ 30 นาที ใช้ลมหายใจเมื่อจิตหลงไปทางต่างๆ แล้วรู้ พยายามรักษาศีล 5 ในชีวิตประจำวันมีสติรู้สึกเมื่อจิตเคลื่อนไปรู้สึกทางกาย ได้ยินทางหู เห็นทางตา คิดทางใจ รู้เป็นขณะ จิตไปอยู่ตรงไหนเป็นเราตรงนั้น เห็นขันธ์แยก พยายามมีสติทั้งวัน แต่ทำไม่ได้ ขอคำชี้แนะด้วยค่ะ หลวงพ่อ: ทำบ่อยๆ อีกหน่อยก็ทำได้ ทำไปเรื่อยๆ ทำดีแล้ว จิตมันเป็นเราขึ้นมาทั้งๆ ที่จริงๆ มันไม่เป็นเรา ที่มันเป็นเราขึ้นมาเพราะอันแรกเลย สัญญาวิปลาส หมายรู้ผิด อันที่ 2 จิตตวิปลาส คิดผิดๆ ไปตามสัญญาที่ผิ ... อ่านต่อ
ส่วนใหญ่โทสะแรงเมื่อตื่น ไม่ก็ฟุ้งซ่านเรื่องราคะ เคยทำสมาธิ แต่ไม่เข้าใจว่าสมาธิจริงๆ เป็นอย่างไร
คำถาม: มีเย็นร้อนในอก ขึ้นกับความรู้สึก ส่วนใหญ่มักเห็นตัวชั่ว เห็นเผลอและหลง เห็นเกิดขึ้นตั้งอยู่ ดับไป ส่วนใหญ่โทสะแรงเมื่อตื่น ไม่ก็ฟุ้งซ่านเรื่องราคะ เคยทำสมาธิ แล้วคล้ายร่างกับจิตยืดออกจากกัน และตัวดูอยู่นิ่งๆ ยังไม่เข้าใจสมาธิจริงๆ ว่าเป็นอย่างไร ยังไม่เข้าใจการเจริญปัญญา ขอหลวงพ่อชี้แนะค่ะ หลวงพ่อ: เราต้องมีสมาธิที่ถูกต้อง เราถึงจะเจริญปัญญาได้ สมาธิที่ถูกต้อง เป็นสภาพจิตที่ยังไม่ถูกกิเลสครอบงำ เรามีสติรู้เท่าทันจิตตัวเองไป ราคะเกิดขึ้น รู้ทัน โทสะเกิด รู้ทัน โมหะเกิดก็รู้ทัน รู้ไปเรื่อย ... อ่านต่อ
พบวิหารธรรมที่ใจชอบ ทำให้มีฉันทะในการปฏิบัติ เห็นวงรอบของความเจริญแล้วเสื่อมได้บ้าง
คำถาม: ปฏิบัติในรูปแบบสม่ำเสมอมากขึ้น พบวิหารธรรมที่ใจชอบ ทำให้มีฉันทะในการปฏิบัติ บางวันใจมีแรงก็จะเห็นในมุมมองสิ่งที่ถูกรู้มากขึ้น แต่บางครั้งก็เพ่ง เห็นวงรอบของความเจริญแล้วเสื่อมได้บ้าง สติยังไม่ไว มักยินดียินร้ายแล้วก็ไม่พอใจ ในชีวิตประจำวันพยายามรู้สึกร่างกาย เคลื่อนไหว รู้สึก ขอหลวงปู่เมตตาสอนการปฏิบัติต่อไปค่ะ หลวงพ่อ: ที่ทำอยู่ถูกแล้ว เหลือแต่ทำให้พอเท่านั้น ทำไปเรื่อยๆ สะสมไปไม่รีบแต่ไม่ ขี้เกียจ ที่ปฏิบัติอยู่ถูกแล้ว ไม่ต้องดิ้นรนมากกว่านี้ ไม่ต้อง เอ๊ะ จะทำอย่างไรจะถูกมากกว่านี้ อันน ... อ่านต่อ
ศีลด่างพร้อยเพราะโทสะ ไม่มีเมตตากับสัตว์เลี้ยง
คำถาม: ในรูปแบบสวดมนต์ นั่งสมาธิ มีสติอยู่กับการเจริญเมตตา นั่งสมาธิได้แค่รู้สึกตัว จิตใจคลายจากความกระสับกระส่าย ที่อยากมีความเมตตา เข้าถึงจิตใจได้มากขึ้น ศีลด่างพร้อยเพราะมีโทสะ ความไม่มีเมตตากับสัตว์เลี้ยง ขอหลวงพ่อเมตตาสั่งสอนครับ หลวงพ่อ: “ไม่เมตตาสัตว์เลี้ยง” เหรอ ไปเมตตามันบ้างนะ สมมติว่าเราไปเกิดเป็นหมา เป็นแมว แล้วเจ้าของไม่เมตตาเรา เราทุกข์ทรมาน เอาใจเขามาใส่ใจเรา เดี๋ยวมันก็เมตตาเองล่ะ ใจที่แข็ง ใจที่แข็ง ใจที่ไม่มีเมตตา มันจะแข็ง มันจะไม่มีความสุขในตัวเอง ถ้าใจที่มีเมตตา มันนุ่มนวล ม ... อ่านต่อ