หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

หลักของการปฏิบัติที่จะให้เกิดสติปัญญาแท้ๆ เกิดมรรคเกิดผลได้ มีไม่มากหรอก จำหลักสั้นๆ ไว้นิดเดียว
ให้เรามีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลวงพ่อไปรวบรวมหลักของการทำวิปัสสนากรรมฐาน ย่อลงมาเหลือเท่านี้เอง
ถ้าพูดให้ถูกๆ ก็มีสติรู้รูป รู้นาม ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
รูปธรรม นามธรรมนั่นเอง
เรียนรู้รูปธรรมนามธรรมที่ประกอบกันเป็นตัวเรา

ส่วนหนึ่งของพระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วันที่ ๑๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓
จากซีดีแสดงธรรม ณ วัดสวนสันติธรรม แผ่นที่ ๓๗ ไฟล์ 531010A

กตัญญูกับพระพุทธเจ้า

กตัญญูกับพระพุทธเจ้า

เราเป็นคนเราต้องรู้จักคำว่ากตัญญู บรรพบุรุษมีบุญคุณ คนไม่กตัญญูใช้ไม่ได้ พระพุทธเจ้าท่านบอกว่า ความกตัญญูเป็นเครื่องหมายของคนดี เราอยากดูว่าคนไหนดีไม่ดี ดูว่าเขากตัญญูไหม ความกตัญญูกว้างขวาง กตัญญูต่อพ่อแม่ครูบาอาจารย์ผู้มีพระคุณ ใหญ่โตขึ้นมาก็คือกว้ ... อ่านต่อ
ลงมือปฏิบัติเสียแต่วันนี้

ลงมือปฏิบัติเสียแต่วันนี้

ธรรมะที่พระศรีอาริย์สอนกับที่พระพุทธโคดมสอนก็อันเดียวกัน ถ้ายุคนี้เหลวไหลก็สะสมนิสัยเหลวไหลไปจนถึงยุคข้างหน้า ไปเจอพระศรีอาริย์มันก็เหลวไหลต่อไปอีก มันผ่านพระพุทธเจ้าเป็นจำนวนมาก ก็ไม่หายเหลวไหล ถ้าเราไม่อยากเหลวไหล โอกาสที่จะเจอศาสนาพุทธจริงๆ หายากม ... อ่านต่อ
ทำอย่างไรจะพ้นจากทุกข์

ทำอย่างไรจะพ้นจากทุกข์

เราจะปฏิบัติอันแรกเพื่อความพ้นทุกข์ ข้อสอง ต้องการพ้นทุกข์ก็ต้องดับที่เหตุ วิธีที่จะดับเหตุทำอย่างไร รู้ทุกข์ให้แจ่มแจ้ง ถ้ารู้ทุกข์แจ่มแจ้งเมื่อไร สมุทัยก็เป็นอันถูกละอัตโนมัติ รู้ทุกข์แจ่มแจ้ง คือรู้อะไร อันที่หนึ่ง รู้ถึงความมีอยู่ของรูปธรรมนามธรร ... อ่านต่อ
สะสมคุณธรรมความดี

สะสมคุณธรรมความดี

ภาวนา พยายามทำเข้า ลดละความชั่ว สร้างสรรค์ความดีให้ตัวเองไว้ มีโอกาสทำทานก็ทำ อย่าทำจนตัวเองลำบากเดือดร้อน ศีลรักษาให้เต็มที่ สมาธิต้องทำทุกวัน แบ่งเวลาไว้ทำในรูปแบบทุกวันๆ ปัญญาก็เรียนรู้ความจริงของโลกของชีวิตไป ถ้าอินทรีย์เรายังอ่อนเราลองมองทั่วๆ ไ ... อ่านต่อ
ศีลจำเป็นสำหรับการภาวนา

ศีลจำเป็นสำหรับการภาวนา

การปฏิบัติ เราต้องให้ถึงพร้อมด้วยศีล ด้วยสมาธิ ด้วยปัญญา ปัญญาต้องเห็นไตรลักษณ์ เห็นว่าทุกอย่างเกิดแล้วก็ดับไปๆ มีแล้วก็หายไป ไม่มีอะไรคงที่ ทำอย่างนี้เรื่อยๆ ถ้าศีลเราไม่ดี สมาธิเราก็พัง พอศีลไม่ดี ใจจะถูกกิเลสเย้า ยั่วยวน ชักจูงไป จิตก็ฟุ้งซ่าน สมา ... อ่านต่อ
สติทำให้เกิดสมาธิและปัญญา

สติทำให้เกิดสมาธิและปัญญา

ต้องฝึกสติให้ถูก ให้เป็นสัมมาสติจริงๆ ร่างกายเคลื่อนไหว รู้สึก จิตใจเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง รู้สึก หัดรู้สึกเรื่อยๆ อย่างจิตเราหลงไปคิด เรามีสติรู้ เฮ้ย หลงคิดแล้ว มีคำว่า “แล้ว” ด้วย เพราะเวลาที่จิตหลงคิด ไม่มีสติอยู่แล้ว สติมาเกิดทีหลัง ตรงที่จิตมันจ ... อ่านต่อ
ร่างกายโดนความทุกข์ขย้ำอยู่ตลอดเวลา

ร่างกายโดนความทุกข์ขย้ำอยู่ตลอดเวลา

ร่างกายเปรียบเหมือนกวางตัวหนึ่ง หรืออีเก้งตัวหนึ่ง ถูกความทุกข์ คือหมาล่าเนื้อฝูงหนึ่งไล่ตามกัดทั้งวันเลย ก็ต้องวิ่งๆๆ หนีไป วิ่งหนีไปจนกระทั่งบาดเจ็บมาก วิ่งไม่ไหว ล้มลงตาย ร่างกายนี้ก็เหมือนกัน ถูกความทุกข์กัดทำร้ายอยู่ตลอดวัน เราก็พยายามแก้ พยายาม ... อ่านต่อ
เรียนปริยัติแล้วต้องลงมือปฏิบัติ

เรียนปริยัติแล้วต้องลงมือปฏิบัติ

ที่ฟังหลวงพ่อนี่ก็เป็นปริยัติ เอาไปทำ ทำปฏิบัติสมถะให้จิตสงบ ทำสมถะให้จิตตั้งมั่น เจริญวิปัสสนาให้เห็นความจริง คือไตรลักษณ์ของรูปนามกายใจ ถัดจากนั้นมรรคผลจะเกิดเอง นี่เรื่องที่เราจำเป็นต้องเรียน ในขณะที่เราฟังอย่างนี้เราเรียนปริยัติ แล้วเราก็ลงมือปฏิ ... อ่านต่อ
ทำสมถะเพื่อให้จิตมีแรงและตั้งมั่น

ทำสมถะเพื่อให้จิตมีแรงและตั้งมั่น

เราก็ต้องรู้ว่า เราจะทำสมาธิเพื่ออะไร ทำสมถะเพื่ออะไร เพื่อให้มีแรง เพื่อให้จิตตั้งมั่น ตอนไหนจิตไม่มีแรง น้อมจิตไปอยู่ในอารมณ์อันเดียวอย่างต่อเนื่อง ให้ความสำคัญที่ตัวอารมณ์ จิตก็จะมีกำลัง เพราะจิตไม่ได้วิ่งวอกแวก ไปที่อารมณ์โน้นทีอารมณ์นี้ที เพราะจ ... อ่านต่อ

 

การปฏิบัติธรรมมี ๓ อัน อันแรก เราต้องรักษาศีล ๕ ข้อไว้ อันที่สอง คือการทำในรูปแบบ อันที่สาม คือการทำในชีวิตประจำวัน ต้องทำ

ครูบาอาจารย์ท่านสอน หัวใจของการปฏิบัติ คือ การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะว่าชีวิตส่วนใหญ่ของเราอยู่ธรรมดานี่เอง เราไม่ได้นั่งเข้าฌานอยู่ที่ไหนเมื่อไร วันๆ หนึ่งจะทำสมาธิ เดินจงกรมได้สักเท่าไร โดยเฉพาะฆราวาส ทำได้ไม่มาก ชีวิตส่วนใหญ่เราอยู่กับโลกธรรมดานี่เอง

ถ้าเราสามารถหลอมรวมการปฏิบัติเข้าในชีวิตธรรมดาของเรานี้ได้ เราก็จะไปได้เร็วมาก ไม่แพ้พระ ในขั้นต้นๆ โสดาฯ สกาทาคาฯ ฆราวาสไม่แพ้พระหรอกในเรื่องของความเร็ว ถ้ารู้หลักของการปฏิบัติ แล้วตั้งใจปฏิบัติจริงๆ อาจจะเร็วกว่าพระด้วยซ้ำไป”

พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช แผ่นที่ ๗๘ วันที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๖๑ (ไฟล์ 611007A)

 

ธรรมะหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ช่วงส่งการบ้าน

 

ฝึกภาวนาด้วยตัวเองฟังจากในซีดี คิดว่าตนเองมีพัฒนาการแล้ว แต่ถูกเยาะเย้ยถากถาง ว่าการปฏิบัติไม่ได้ช่วยให้เป็นคนดีขึ้น

คำถาม: ฝึกปฏิบัติด้วยตนเองโดยการฟังซีดี พยายามรู้ตัว รู้ทันอารมณ์ตัวเอง โกรธน้อยลง โมโหน้อยลง คิดว่าตนเองมีพัฒนาการแล้ว แต่ถูกเยาะเย้ยถากถาง ว่าการปฏิบัติไม่ได้ช่วยให้เป็นคนดีขึ้น ที่ทำอยู่ถูกต้องหรือไม่คะ หลวงพ่อ: ถูก การปฏิบัติไม่ทำให้เราเป็นคนดีหรอก มันจะทำให้เรารู้ว่าคนไม่มี แต่ถามว่าชั่วได้ไหม ชั่วไม่ได้ เพราะไม่รู้จะทำชั่วไปทำไม ทำชั่วทีไรจิตก็เศร้าหมองทุกที คำพูดของคนไม่มีความหมายอะไร ก็เหมือนลมพัดผ่านไป ใครมันจะว่าอย่างไร ก็ช่างมัน เราก็ภาวนาของเราไป เมื่อก่อนหลวงพ่อทำงาน แล้วก็มีเวลาว่า ... อ่านต่อ

สิ่งที่เห็นคือกายและใจนี้ไม่ใช่เรา เห็นความโกรธ ความคิด แทรกเข้ามาเป็นระยะ แต่มีสติรู้ทัน เห็นว่าการภาวนามีเจริญแล้วเสื่อม

คำถาม: รักษาศีล 5 ปฏิบัติในรูปแบบ ด้วยการนั่งสมาธิสลับกับเดินจงกรม และฝึกสติในชีวิตประจำวัน สิ่งที่เห็นคือกายและใจนี้ไม่ใช่เรา เห็นความโกรธ ความคิด แทรกเข้ามาเป็นระยะ แต่มีสติรู้ทัน เห็นว่าการภาวนามีเจริญแล้วเสื่อม ไม่ทราบว่าเข้าใจถูกต้องไหมครับ หลวงพ่อ: เข้าใจถูก กายนี้ไม่ใช่เรา สุขทุกข์ไม่ใช่เรา ดีชั่วไม่ใช่เรา แต่จิตยังเป็นเรา ค่อยๆ ดู มาได้ถูกทางแล้ว มาได้ดีแล้ว มันเหมือนเรากินข้าว ค่อยๆ กินไปเดี๋ยวก็อิ่ม หรือเหมือนปลูกต้นไม้ หลวงพ่อชอบยกตัวอย่างปลูกต้นไม้ เพราะในวัดนี้เป็นพระชอบปลูกป่ากัน แ ... อ่านต่อ

ในชีวิตประจำวันมีสติรู้สึกเมื่อจิตเคลื่อนไปรู้สึกทางกาย ได้ยินทางหู เห็นทางตา คิดทางใจ จิตไปอยู่ตรงไหนเป็นเราตรงนั้น พยายามมีสติทั้งวัน แต่ทำไม่ได้

คำถาม: ภาวนาในรูปแบบนั่งสมาธิก่อนนอนประมาณ 30 นาที ใช้ลมหายใจเมื่อจิตหลงไปทางต่างๆ แล้วรู้ พยายามรักษาศีล 5 ในชีวิตประจำวันมีสติรู้สึกเมื่อจิตเคลื่อนไปรู้สึกทางกาย ได้ยินทางหู เห็นทางตา คิดทางใจ รู้เป็นขณะ จิตไปอยู่ตรงไหนเป็นเราตรงนั้น เห็นขันธ์แยก พยายามมีสติทั้งวัน แต่ทำไม่ได้ ขอคำชี้แนะด้วยค่ะ หลวงพ่อ: ทำบ่อยๆ อีกหน่อยก็ทำได้ ทำไปเรื่อยๆ ทำดีแล้ว จิตมันเป็นเราขึ้นมาทั้งๆ ที่จริงๆ มันไม่เป็นเรา ที่มันเป็นเราขึ้นมาเพราะอันแรกเลย สัญญาวิปลาส หมายรู้ผิด อันที่ 2 จิตตวิปลาส คิดผิดๆ ไปตามสัญญาที่ผิ ... อ่านต่อ

ส่วนใหญ่โทสะแรงเมื่อตื่น ไม่ก็ฟุ้งซ่านเรื่องราคะ เคยทำสมาธิ แต่ไม่เข้าใจว่าสมาธิจริงๆ เป็นอย่างไร

คำถาม: มีเย็นร้อนในอก ขึ้นกับความรู้สึก ส่วนใหญ่มักเห็นตัวชั่ว เห็นเผลอและหลง เห็นเกิดขึ้นตั้งอยู่ ดับไป ส่วนใหญ่โทสะแรงเมื่อตื่น ไม่ก็ฟุ้งซ่านเรื่องราคะ เคยทำสมาธิ แล้วคล้ายร่างกับจิตยืดออกจากกัน และตัวดูอยู่นิ่งๆ ยังไม่เข้าใจสมาธิจริงๆ​ ว่าเป็นอย่างไร ยังไม่เข้าใจการเจริญปัญญา ขอหลวงพ่อชี้แนะค่ะ หลวงพ่อ: เราต้องมีสมาธิที่ถูกต้อง เราถึงจะเจริญปัญญาได้ สมาธิที่ถูกต้อง เป็นสภาพจิตที่ยังไม่ถูกกิเลสครอบงำ เรามีสติรู้เท่าทันจิตตัวเองไป ราคะเกิดขึ้น รู้ทัน โทสะเกิด รู้ทัน โมหะเกิดก็รู้ทัน รู้ไปเรื่อย ... อ่านต่อ

พบวิหารธรรมที่ใจชอบ ทำให้มีฉันทะในการปฏิบัติ เห็นวงรอบของความเจริญแล้วเสื่อมได้บ้าง

คำถาม: ปฏิบัติในรูปแบบสม่ำเสมอมากขึ้น พบวิหารธรรมที่ใจชอบ ทำให้มีฉันทะในการปฏิบัติ บางวันใจมีแรงก็จะเห็นในมุมมองสิ่งที่ถูกรู้มากขึ้น แต่บางครั้งก็เพ่ง เห็นวงรอบของความเจริญแล้วเสื่อมได้บ้าง สติยังไม่ไว มักยินดียินร้ายแล้วก็ไม่พอใจ ในชีวิตประจำวันพยายามรู้สึกร่างกาย เคลื่อนไหว รู้สึก ขอหลวงปู่เมตตาสอนการปฏิบัติต่อไปค่ะ หลวงพ่อ: ที่ทำอยู่ถูกแล้ว เหลือแต่ทำให้พอเท่านั้น ทำไปเรื่อยๆ สะสมไปไม่รีบแต่ไม่ ขี้เกียจ ที่ปฏิบัติอยู่ถูกแล้ว ไม่ต้องดิ้นรนมากกว่านี้ ไม่ต้อง เอ๊ะ จะทำอย่างไรจะถูกมากกว่านี้ อันน ... อ่านต่อ

ศีลด่างพร้อยเพราะโทสะ ไม่มีเมตตากับสัตว์เลี้ยง

คำถาม: ในรูปแบบสวดมนต์ นั่งสมาธิ มีสติอยู่กับการเจริญเมตตา นั่งสมาธิได้แค่รู้สึกตัว จิตใจคลายจากความกระสับกระส่าย ที่อยากมีความเมตตา เข้าถึงจิตใจได้มากขึ้น ศีลด่างพร้อยเพราะมีโทสะ ความไม่มีเมตตากับสัตว์เลี้ยง ขอหลวงพ่อเมตตาสั่งสอนครับ หลวงพ่อ: “ไม่เมตตาสัตว์เลี้ยง” เหรอ ไปเมตตามันบ้างนะ สมมติว่าเราไปเกิดเป็นหมา เป็นแมว แล้วเจ้าของไม่เมตตาเรา เราทุกข์ทรมาน เอาใจเขามาใส่ใจเรา เดี๋ยวมันก็เมตตาเองล่ะ ใจที่แข็ง ใจที่แข็ง ใจที่ไม่มีเมตตา มันจะแข็ง มันจะไม่มีความสุขในตัวเอง ถ้าใจที่มีเมตตา มันนุ่มนวล ม ... อ่านต่อ

เหตุอันใดที่จะช่วยให้มีจิตใจเด็ดเดี่ยว สิ้นอาลัย ไม่ห่วงคนนั้นทีคนนี้ที รอคนนั้นทีคนนี้ที

คำถาม: ส่งการบ้านครั้งแรกครับ ทุกวันปฏิบัติในรูปแบบ ระหว่างวันใช้เห็นจิตหลงแล้วตามรู้ ส่วนใหญ่จิตหลงไปคิดทั้งวัน ใช้ลมหายใจ และภาวนาพุทโธเป็นเครื่องอยู่ ขอคำแนะนำที่เหมาะสมสำหรับตัวผม เพื่อนำไปปฏิบัติต่อด้วยครับ หลวงพ่อ: ฆราวาสมีข้อเสีย 2 ข้อ หนึ่งสมาธิไม่พอ จิตไม่ตั้งมั่น อันที่สองทำไม่ต่อเนื่อง ทำบ้าง เลิกบ้าง หยุดบ้าง พักผ่อนบ้าง ให้มันเด็ดเดี่ยว ดูมันไป มีเวลาเมื่อไรดูลงในกายในใจเมื่อนั้น เวลาที่ต้องทำงาน ต้องคิด ต้องอะไรก็แล้วไป อันนั้นจำเป็นต้องอยู่กับโลก หรือตอนนอนหลับก็ไม่ต้องมาห่วงเรื่อ ... อ่านต่อ

ปฏิบัติไม่ก้าวหน้า ทำงานต่างประเทศ ห่างไกลครูอาจารย์ ไม่รู้ว่าภาวนาพลาดส่วนไหนไป

คำถาม: อกุศลมูล 3 ยังมาก เห็นอัตตาตัวเองสูง ยังเป็นตุ่มรั่ว พอย้ายมาทำงานต่างประเทศ เลยห่างครูบาอาจารย์ วันๆ คิดแต่เรื่องงานและหลงโลก รู้สึกการปฏิบัติไม่ก้าวหน้า พยายามประคองไม่ให้ไหลไปไกล ตอนนี้กลับมาเน้นดูกาย ต้องอยู่อีกปีกว่าก็กังวล ไม่รู้ว่าหย่อน ตึง หรือพลาดส่วนไหน ขอหลวงพ่อชี้แนะครับ หลวงพ่อ: เราอย่าไปคิดว่า เราอยู่ห่าง ครูบาอาจารย์ ตอนที่หลวงพ่อเป็นโยมภาวนา หลวงพ่อไม่ได้ไปหาครูบาอาจารย์ทุกวัน อย่างหลวงปู่ดูลย์ ประมาณ 3 เดือน ถึงจะไปหาทีหนึ่ง ไปทุกวันไม่ได้ ทุกเดือนก็ไปหาหลวงพ่อพุธทีหนึ่ง ... อ่านต่อ

ช่วงเจริญภาวนา สติรู้ลมเข้าออก แต่ได้ไม่นาน จิตฟุ้ง กว่าจะรู้ว่าจิตฟุ้งมาอยู่กับลม ก็ใช้เวลานาน

คำถาม: ช่วงเจริญภาวนา สติรู้ลมเข้าออก แต่ได้ไม่นาน จิตฟุ้ง กว่าจะรู้ว่าจิตฟุ้งมาอยู่กับลม ก็ใช้เวลานาน อยากถามหลวงพ่อว่า ที่ปฎิบัติมาผิดถูกเหมาะสมหรือไม่ครับ หลวงพ่อ: ใช้ลมไม่เหมาะนะ เราอย่าเลือกอารมณ์กรรมฐานละเอียดเกินไป ใจเราฟุ้งแรง รู้สึกไหม เวลาอารมณ์เกิด มันก็แรง พื้นจิตของเราแรง กรรมฐานเราก็ต้องหยาบหน่อย รู้สึกร่างกายไว้ดีกว่า ร่างกายขยับอย่างนี้ ร่างกายขยับ รู้สึก ร่างกายยืน เดิน นั่ง นอน รู้สึก ร่างกายเคลื่อนไหว ร่างกายหยุดนิ่ง รู้สึก จะดีกว่ารู้ลมหายใจ ลมมันละเอียดไป ดูแล้วมันจะเคลิ้ม แ ... อ่านต่อ

กังวลอยู่อย่างเดียวว่า​ หากหลงอยู่ในทางที่ละเอียดขึ้น แล้วปัญญายังไม่พอที่จะเห็นได้ แล้วทำผิดซ้ำๆ​ จนชำนาญ

คำถาม: ทุกวันนั่งสมาธิ เดินจงกรม​ รักษาศีล​ 5 มีเครื่องอยู่คือหายใจเข้าพุทออกโธ รู้สึกห่างออกจากโลกขึ้นเรื่อยๆ ไม่ได้หวังอะไร เพราะเข้าใจว่า เมื่อทำทุกอย่างเพียงพอ​ มันก็จะอิ่มเอง ไม่รีบแต่ก็ไม่เลิก กังวลอยู่อย่างเดียวว่า​ หากหลงอยู่ในทางที่ละเอียดขึ้น แล้วปัญญายังไม่พอที่จะเห็นได้ แล้วทำผิดซ้ำๆ​ จนชำนาญ ขอความเมตตาหลวงพ่อสั่งสอนด้วยครับ หลวงพ่อ: อะไรก็สู้โยนิโสมนสิการไม่ได้ เวลาเราเดินจิตผิด แล้วมันไปสร้างภพขึ้นมาอันหนึ่ง แล้วมันไปว่างๆ อยู่ ไปสงบนิ่งๆ เฉยๆ คงที่ ให้สังเกตว่านี่ไม่ใช่แล้ว อันนี ... อ่านต่อ