แผ่นที่ ๘๙

การทำสมาธิภาวนา พวกเราควรจะทำ
ทำให้ได้อย่างน้อยก็สักอันหนึ่ง
ให้เป็นเครื่องอยู่เป็นสุขในปัจจุบัน
ถนัดอันไหนเอาอันนั้น ทำแล้วจิตสงบ จิตสบายเอาอันนั้น
สมาธิภาวนามีประโยชน์อย่างที่สอง ทำให้เกิดญาณทัสสนะ
ทัสสนะ แปลว่าการเห็น ญาณเป็นตัวปัญญา
การเห็นความจริงนั่นล่ะ การเห็นด้วยปัญญา
โดยเฉพาะอย่างยิ่งการทำวิปัสสนากรรมฐาน
แล้วจะได้ญาณทัสสนะ คือได้วิปัสสนาญาณขึ้นมา

(2)
ฉะนั้นการที่เราฝึกสมาธิภาวนาของเราทุกวันๆ
บางส่วนเราก็ได้เครื่องอยู่เป็นสุขในปัจจุบัน
บางส่วนถ้าเราเจริญวิปัสสนา
เราก็จะได้ญาณทัสสนะที่แก่กล้ามากขึ้นๆ
ทำสมถะเฉยๆ จะไม่ได้ญาณทัสสนะแบบนี้
มันเป็นสมถะก็ได้แต่สงบ แต่ถ้าทำสมาธิชนิดตั้งมั่น
เดินวิปัสสนาไปเรื่อยๆ จิตจะได้ทั้งความสงบ แล้วได้ทั้งปัญญา แล้วมันจะเกิดญาณทัสสนะขึ้น
เราค่อยๆ ภาวนาจะได้ของดีของวิเศษ
ญาณทัสสนะก็ไม่ได้เกิดตลอดเวลา
แต่การที่เราภาวนาสม่ำเสมออยู่
เราจะได้ประโยชน์อันที่สามของสมาธิภาวนา
คือเราจะได้สติสัมปชัญญะอยู่ในชีวิต
ไม่ได้เดินวิปัสสนาไม่ได้ทำสมถะ
แต่ร่างกายขยับเกิดสติรู้ จิตใจเคลื่อนไหวสติรู้ รู้อย่างรวดเร็วเลย
แล้วก็ไม่หลงลืมกาย ไม่หลงลืมจิตใจของตัวเอง
นี่เป็นผลจากการที่เราทำสมถะ ทำวิปัสสนามามากแล้ว
สติสัมปชัญญะของเราจะดีขึ้นๆ อยู่ในชีวิตธรรมดา

(3)
แล้วประโยชน์สูงสุดเลยของการทำสมาธิภาวนา
บอกแต่แรกแล้วไม่ใช่ทำสมถะอย่างเดียว วิปัสสนาอย่างเดียว
มันเป็นคำกลางครอบคลุมทั้งสมถะ ทั้งวิปัสสนา
ประโยชน์สูงสุดของสมาธิภาวนา ก็คือการทำลายอาสวะกิเลสได้

(4)
ค่อยๆ ฝึก เราก็จะมีเครื่องอยู่เป็นสุข
ถ้าทำได้ถึงฌานก็มีเครื่องอยู่ที่มีกำลังแรง
ถ้าเข้าฌานได้ จิตใจสงบ สบายอยู่ได้ประมาณอาทิตย์หนึ่ง
ไม่เกินนั้นหรอกเดี๋ยวก็เสื่อม เพราะมันเป็นของเสื่อม
ถ้าเราฝึกของเราทุกวันมันก็ไม่ทันเสื่อม มันก็สบายทุกวันๆ
แต่อย่าติดความสบาย ก็ต้องมาเจริญปัญญาให้เกิดญาณทัสสนะ
ฝึกไปเรื่อยๆ จนกระทั่งสติสัมปชัญญะกับชีวิตเรามันเป็นอันเดียวกันเลย
อย่างนี้ใช้ได้แล้ว แล้วต่อไปๆ มันจะค่อยๆ ล้างอาสวะในส่วนลึกออกไป
ประโยชน์ยิ่งใหญ่ของการทำสมาธิภาวนา