ไม่เห็นจิตที่ไหลไปแช่ในความว่าง จึงติดอารมณ์ละเอียด มาเดินจงกรมและเคลื่อนไหวกายมากๆ เดินรู้สึกตัว ตอนนี้กำลังความรู้สึกตัวน้อย สมาธิน้อย ฟุ้งซ่านมาก โทสะมาก ขอวิธีภาวนาเพื่อเพิ่มความรู้สึกตัวครับ

คำถาม:

หลวงพ่อ:

ก็ทำสมาธิไปล่ะ จิตจะรวมก็ให้รวมไป แต่ถ้ารวมลงไปแล้วเราต้องมีสติกำกับไว้ตลอด ไม่รวมแล้วเคลิ้มลืมเนื้อลืมตัว แค่นั่นล่ะ ถ้ารวมแล้วเคลิ้มลืมเนื้อลืมตัว จะเก็บกด พอขึ้นมาจากสมาธิจะอาละวาดเลย อารมณ์จะรุนแรง คล้ายๆ เราไปนอนอยู่ในห้องปลอดเชื้อนานเกินไป ฉะนั้นมีสติกำกับอยู่นะ จิตรวมลงไป ไม่ขาดสติ ถ้ามันอยากพักอยู่นานเท่าไร ก็ให้มันพักไป ตอนที่มันขึ้นมา ถ้าจิตยังนิ่งๆ อยู่ ดูกาย พิจารณาร่างกายไป

แต่ถ้าจิตถอนออกมา แล้วจิตเคลื่อนไหวแล้วเราเห็น ดูจิตไปเลย ให้มันลงแต่ว่ามีสติกำกับ ไม่ได้ลงไปแล้วไปหลับในอยู่ เคลิ้มๆ หรือเก็บกดอยู่ข้างใน ลงไปได้ ไม่ได้เสีย ลงไปแล้วมีสติกำกับนั่นล่ะ ถึงเราได้ฌานก็เป็นฌานที่ดี เป็นสัมมาสมาธิ แต่ถ้าขาดสติ จะเป็นมิจฉาสมาธิ ฉะนั้นถ้ามีสติอยู่ก็ใช้ได้หมดล่ะ แล้วพอจิตถอนขึ้นมา ถ้าเห็นจิตทำงานได้ ดูจิตไปเลย แต่ถ้าถอนขึ้นมาแล้วจิตเฉยๆ นิ่งๆ ดูกาย พิจารณากายลงไปเลย