หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลักของการปฏิบัติที่จะให้เกิดสติปัญญาแท้ๆ เกิดมรรคเกิดผลได้ มีไม่มากหรอก จำหลักสั้นๆ ไว้นิดเดียว
ให้เรามีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลวงพ่อไปรวบรวมหลักของการทำวิปัสสนากรรมฐาน ย่อลงมาเหลือเท่านี้เอง
ถ้าพูดให้ถูกๆ ก็มีสติรู้รูป รู้นาม ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
รูปธรรม นามธรรมนั่นเอง
เรียนรู้รูปธรรมนามธรรมที่ประกอบกันเป็นตัวเรา
ส่วนหนึ่งของพระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วันที่ ๑๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓
จากซีดีแสดงธรรม ณ วัดสวนสันติธรรม แผ่นที่ ๓๗ ไฟล์ 531010A
สัทธรรมปฏิรูป
จุดเร่งด่วนที่พวกเราต้องมี คือการศึกษาการปฏิบัติ ต้องทำ ไม่อย่างนั้นเราดำรงพระพุทธศาสนาเอาไว้ไม่ได้ คนที่จะทำลายพระพุทธศาสนา บางคนก็ไปมองว่า พวกศาสนาอื่นจะมาทำลาย พระพุทธเจ้าไม่ได้สอนอย่างนั้น ท่านบอกคนที่จะทำลายพระพุทธศาสนาได้ ก็คือพุทธบริษัทนั่นเอง ... อ่านต่อ
กรรมฐานที่เหมาะกับเรา
การภาวนามีหลากหลาย จริตนิสัยคน พื้นฐานดั้งเดิมมันไม่เหมือนกันแต่ละคน วิธีปฏิบัติของแต่ละคนจะใช้อารมณ์กรรมฐานอะไร จะใช้วิธีแบบไหน ก็แล้วแต่ แต่ละคนไม่เหมือนกัน ไม่จําเป็นต้องเลียนแบบกัน หัดเลือก ไม่จําเป็นต้องเอาอย่างกันแต่มีปัญญาวิเคราะห์ตัวเอง อะไรท ... อ่านต่อ
เห็นทุกข์ด้วยสติปัฏฐาน
ค่อยภาวนา เริ่มจากกายก็ได้ เวทนาก็ได้ จิตก็ได้ แล้วสุดท้ายมันจะลงมาที่ปฏิจจสมุปบาท ลงมาที่อริยสัจทุกคน เพราะถ้ายังไม่ถึงรู้แจ้งแทงตลอดอริยสัจ ยังไม่จบกิจในพระพุทธศาสนา เรียกว่ายังไม่รู้ทุกข์ ยังไม่ได้รู้ทุกข์ ฉะนั้นเราดูกายก็ได้ แล้วต่อไปเราก็เข้ามาเ ... อ่านต่อ
ต้องปฏิบัติให้ครบทั้งศีล สมาธิ ปัญญา
การปฏิบัติเราต้องทำให้ครบ ศีล สมาธิ ปัญญา ถ้าขาดอันใดอันหนึ่ง การภาวนาก็จะล้มเหลว ศีลก็ฝึกตัวเอง ไม่ตามใจกิเลส สมาธิก็ฝึกให้จิตใจสงบจากกิเลสชั่วครั้งชั่วคราว แล้วอาศัยช่วงเวลานั้นมาเจริญปัญญา ถ้าเราเอาใจที่ปนเปื้อนกิเลสไปเจริญปัญญา มันทำไม่ได้จริง ฉะ ... อ่านต่อ
การทำสมาธิกับการเจริญปัญญา
การทำสมาธิกับการเจริญปัญญาทำได้ตั้งหลายรูปแบบ ใช้ปัญญานำสมาธิ คิดพิจารณาไปก่อน แล้วทำความสงบเป็นระยะๆ ไป แล้วถึงจุดที่กำลังมันพอ สติ สมาธิ ปัญญาพอ ก็จะเกิดอริยมรรคได้ หรือใช้สมาธินำปัญญา ทำความสงบลึกลงไปก่อน พอถอนออกมา ให้ดูกาย อย่าดูจิต ดูจิตมันจะว่ ... อ่านต่อ
จิตตั้งมั่นทำให้เราเจริญปัญญาได้
สมาธิที่ดี มันมาจากกำลังของสติ สติเป็นตัวรู้ทัน รู้ทันรูปนาม กายใจของเรานี้ หรือสติปัฏฐานก็อยู่ในรูปนามทั้งหมดนั่นล่ะ อย่างร่างกายเราเคลื่อนไหว เรารู้ จิตเราก็จะตั้งมั่นขึ้นมา ร่างกายเคลื่อนไหว มีสติรู้ทัน มีสัมมาสติแล้ว สัมมาสติคือสติรู้กายรู้ใจ ร่า ... อ่านต่อ
สัจฉิกิริยา
เวลาเราภาวนารู้ทุกข์เข้าไปเถอะ ถ้ารู้พอแล้วมันละสมุทัยเอง ทันทีที่สมุทัยคือตัณหาคือความอยากถูกละไป จิตจะเข้าถึงนิโรธ อันนี้สัจฉิกิริยา วิธีจะเข้าถึงสัจฉิกิริยาก็ไม่มีอะไร ก็รู้ทุกข์นั่นล่ะ พอรู้ทุกข์ จนละสมุทัย แล้วก็แจ้งนิโรธ ไปสัมผัสพระนิพพาน หน้าท ... อ่านต่อ
บูชาคุณพระพุทธเจ้าด้วยการปฏิบัติ
ถ้าเราเดินตามเส้นทางนี้ นี่คือทางที่พระพุทธเจ้าสอนเรา แต่เราอย่าเดินเพื่อหาอะไรเข้าตัว เดินไปด้วยความเคารพ ศรัทธาแน่นแฟ้นในพระพุทธเจ้า เรารักษาศีลเป็นเครื่องบูชาพระพุทธเจ้า ทำสมาธิให้จิตสงบ ไม่วุ่นวายอยู่กับกามคุณอารมณ์ในโลกก็เพื่อบูชาพระพุทธเจ้า ฝึก ... อ่านต่อ
หลักสูตรการฝึกสติคือสติปัฏฐาน
หลักสูตรในการฝึกสติก็คือสติปัฏฐานนั่นเอง ฉะนั้นสติปัฏฐานเลยเป็นเรื่องใหญ่ ตราบใดที่ยังมีผู้เจริญสติปัฏฐานอยู่ แล้วต้องทำให้ถูกด้วย การที่จะบรรลุมรรคผล ไม่เหลือวิสัย มีความเป็นไปได้ แต่ถ้าเราทิ้งเรื่องของสติปัฏฐาน ให้เรานั่งสมาธิตั้งแต่หัวค่ำยันสว่าง ... อ่านต่อ
“การปฏิบัติธรรมมี ๓ อัน อันแรก เราต้องรักษาศีล ๕ ข้อไว้ อันที่สอง คือการทำในรูปแบบ อันที่สาม คือการทำในชีวิตประจำวัน ต้องทำ
ครูบาอาจารย์ท่านสอน หัวใจของการปฏิบัติ คือ การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะว่าชีวิตส่วนใหญ่ของเราอยู่ธรรมดานี่เอง เราไม่ได้นั่งเข้าฌานอยู่ที่ไหนเมื่อไร วันๆ หนึ่งจะทำสมาธิ เดินจงกรมได้สักเท่าไร โดยเฉพาะฆราวาส ทำได้ไม่มาก ชีวิตส่วนใหญ่เราอยู่กับโลกธรรมดานี่เอง
ถ้าเราสามารถหลอมรวมการปฏิบัติเข้าในชีวิตธรรมดาของเรานี้ได้ เราก็จะไปได้เร็วมาก ไม่แพ้พระ ในขั้นต้นๆ โสดาฯ สกาทาคาฯ ฆราวาสไม่แพ้พระหรอกในเรื่องของความเร็ว ถ้ารู้หลักของการปฏิบัติ แล้วตั้งใจปฏิบัติจริงๆ อาจจะเร็วกว่าพระด้วยซ้ำไป”
พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช แผ่นที่ ๗๘ วันที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๖๑ (ไฟล์ 611007A)
ธรรมะหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ช่วงส่งการบ้าน
รู้สึกตัวเองเหมือนคนปฏิบัติไม่เป็น ชอบคิดว่าเป็นเพราะไม่ได้เรียนหนังสือจึงไม่รู้เรื่องอะไรเลย
คำถาม: รู้สึกตัวเองเหมือนคนปฏิบัติไม่เป็น ชอบคิดว่าเป็นเพราะไม่ได้เรียนหนังสือจึงไม่รู้เรื่อง แต่ก็พยายามอยู่กับลมหายใจ ขอหลวงพ่อเมตตาชี้แนวทางปฏิบัติที่เหมาะสมด้วยค่ะ หลวงพ่อ: เห็นร่างกายหายใจๆ ไปเรื่อยๆ สงบก็ช่าง ไม่สงบก็ช่าง ไม่ต้องคาดไม่ต้องหวังอะไรทั้งสิ้น แค่เห็นร่างกายหายใจไปเรื่อยๆ ด้วยใจธรรมดาๆ ใช้ใจธรรมดาเห็นร่างกายหายใจไป การเรียนหนังสือไม่ได้ช่วยให้ปฏิบัติดีกว่าคนไม่ได้เรียนหนังสือ ครูบาอาจารย์แต่เดิมไม่ค่อยได้เรียนหนังสือหรอก เป็นชาวไร่ชาวนา ตอนเด็กก็เลี้ยงวัวเลี้ยงควาย ต่อมาก็ไปไถน ... อ่านต่อ
อยากทราบเรื่องความกตัญญูกตเวทีต่อบิดามารดา ท่านมีความทุกข์มาก ถ้าเราทำหน้าที่นี้ไม่ดี จะขัดขวางการภาวนาของเราหรือไม่
คำถาม: ทำในรูปแบบโดยการสวดมนต์ เดินจงกรมตอนเช้า วันละ20นาที ระหว่างวันรู้สึกถึงร่างกายที่เคลื่อนไหว ขยับนิ้วหรือขยับขา การภาวนารู้สึกเป็นธรรมชาติขึ้น เพราะมีวินัยในการทำรูปแบบ อยากทราบเรื่องความกตัญญูกตเวทีต่อบิดามารดา ท่านมีความทุกข์มาก ถ้าเราทำหน้าที่นี้ไม่ดี จะขัดขวางการภาวนาของเราหรือไม่คะ หลวงพ่อ: ต้องทำหน้าที่ให้ถูก พ่อแม่มีความทุกข์ ไม่ใช่เราต้องไปทุกข์ด้วย พ่อแม่มีความทุกข์ อย่างไม่สบายมาก เราต้องไม่ทุกข์ ใจเราต้องตั้งมั่นเป็นกลาง แล้วก็มองเขาด้วยความเห็นอกเห็นใจ คนเราแต่ละคนมีความทุกข์ ... อ่านต่อ
นั่งสมาธิเริ่มเข้าฐาน มีอาการเคลิ้มคล้ายกึ่งหลับกึ่งตื่น บางครั้งเคลิ้มๆ แล้ววูบเหมือนตกจากที่สูง ทำให้สะดุ้งตื่นจากสมาธิ ที่ปฏิบัติมารู้สึกวนเวียนที่เดิมไม่เห็นอะไรเลย
คำถาม: หลับตานั่งสมาธิเริ่มเข้าฐาน ในดวงตารู้สึกมืด แต่จิตยังภาวนาพุทโธ มีอาการเคลิ้มคล้ายกึ่งหลับกึ่งตื่น แต่ก็ยังรู้สึกตัวอยู่ บางครั้งเคลิ้มๆ แล้ววูบเหมือนตกจากที่สูง ทำให้สะดุ้งตื่นจากสมาธิ บางทีใจฟุ้งซ่านต้องเริ่มเข้าสมาธิใหม่ ที่ปฏิบัติมารู้สึกวนเวียนที่เดิมไม่เห็นอะไรเลย ขอหลวงปู่ให้แนวทางปฏิบัติที่ตรงจริตนิสัยด้วยครับ หลวงพ่อ: ตรงที่ทำมันเป็นสมถะทั้งหมดเลย จิตมันก็จะรวม ที่มันวูบๆ ลงไปเป็นเรื่องปกติ จิตยังไม่ชำนาญในสมาธิ พอรวมวูบก็กระเด้งขึ้นมาเลย ต่อไปถ้ามันชำนาญ มันรวมลงไป มันก็จะทรงอย ... อ่านต่อ
ช่วงนี้มีภาระหน้าที่ ที่ต้องรับผิดชอบเพิ่มขึ้น รู้สึกกำลังจิตอ่อนลง
เวลาเราอยู่ในชีวิตธรรมดา ถ้ามีช่องว่างตรงไหน เราภาวนาตรงนั้นเลย เก็บเล็กเก็บน้อยไปเรื่อยๆ แล้วอย่าไปกังวลว่า โอ้ ตายแล้ว งานเยอะไม่ได้ภาวนา กังวลนั้นมันกิเลส อย่าเสียเวลาไปกังวล มีเวลานิดหน่อย แทนที่จะเอาเวลาไปกังวล ก็เอาเวลานั้นภาวนาไปเลย ได้ 5 นาทีก็เอา 10 นาทีก็เอา เก็บเล็กเก็บน้อยไป ก็เท่ากับเราวันหนึ่งๆ ได้ภาวนาเพิ่มขึ้นเป็นชั่วโมงเลย อย่าง 5 นาที ชั่วโมงหนึ่งเราภาวนาได้ 5 นาที 12 ชั่วโมงเราได้ชั่วโมงหนึ่งแล้ว ฉะนั้นเก็บเล็กเก็บน้อยไปทั้งวันนี่ล่ะ การทำงานเราก็จะทำด้วยจิตใจที่ไม่เคร่งเครียดด้วย เป็นผลดีกับการทำงานด้วย แล้วเวลาที่เรามาทำในรูปแบบ มันก็จะไม่ยากเกินไป เพราะเราเก็บเล็กเก็บน้อยมาทั้งวันแล้ว หลวงพ่อไม่ได้สอนว่า เวลามีงานมากๆ ให้ลาออกจากงาน เพราะว่าไม่ใช่ทุกคนจะทำอย่างนั้นได้ แล้วบางคนไม่ควรจะลาออกจากงาน ถ้าออกจากงานอยู่บ้านเฉยๆ ภาวนาไม่ได้ ต้องมีการกระทบอารมณ์ แต่ต้องภาวนาให้เป็น ... อ่านต่อ
กิเลสบางตัวเห็นแล้วละได้บ้าง เช่น โทสะ โลภะ โมหะ กิเลสบางตัวเห็นแล้ว แต่ละไม่ได้เลย เช่น ราคะ อยากกอดลูก และมานะ อีโก้
คำถาม: จิตมีพัฒนาการ กิเลสบางตัวเห็นแล้วละได้บ้าง เช่น โทสะ โลภะ โมหะ กิเลสบางตัวเห็นแล้ว แต่ละไม่ได้เลย เช่น ราคะ อยากกอดลูก และมานะ อีโก้ เห็นจิตกระเพื่อม เห็นจิตทำงานเป็นทีม ร่วมกับขันธ์ตัวอื่นๆ เห็นจิตดับ เห็นจิตเป็นตัวทุกข์ ยังหลงไปดูจิตตอนที่จิตไม่กระเพื่อม ทำให้แน่นหน้าอก เลยท่องพุทโธตลอดวันเพื่อเป็นเครื่องอยู่ ที่ทำอยู่ถูกไหมคะ หลวงพ่อ: มันตึงไป มันตึงไปนิดหนึ่ง อย่าไปทำอย่างนี้ เหนื่อย ให้มันธรรมดากว่านี้อีก แล้วก็ไปกอดลูกเยอะๆ ไปกอดลูก แล้วจิตมีราคะขึ้นมารู้ว่ามีราคะ เปลี่ยนจากราคะเป็น ... อ่านต่อ
วันหยุดจะปฏิบัติได้มากกว่าวันทำงาน คิดว่าหากยังต้องทำงาน ความก้าวหน้าในการภาวนาจะเกิดได้ยาก มีเรื่องกวนใจ ใช้ความคิดในงานมาก
คำถาม: ปฏิบัติโดยดูลมหายใจและสวดมนต์ วันหยุดจะปฏิบัติได้มากกว่าวันทำงาน ปฏิบัติตามสบายมากขึ้น รู้สึกว่าก้าวหน้าแล้วก็ถอยหลัง จนไม่แน่ใจว่าเป็นปกติหรือหย่อนเกินไป แต่เห็นทุกข์ได้มากขึ้น คิดว่าหากยังต้องทำงาน ความก้าวหน้าในการภาวนาจะเกิดได้ยาก มีเรื่องกวนใจ ใช้ความคิดในงานมาก ขอแนวทางพัฒนาในการปฏิบัติต่อไปค่ะ หลวงพ่อ: ถ้าเราหลอมรวมการปฏิบัติเข้ากับการใช้ชีวิตจริงได้ การทำงานที่ไม่ได้ผิดศีลผิดธรรม ไม่ได้เป็นเรื่องเสียหาย เป็นพระก็ทำงาน พระก็ไม่ใช่นั่งๆ นอนๆ พระที่วัดนี้งานเยอะเลย ประเภทคุณหนูทั้งหล ... อ่านต่อ
การมีคู่ชีวิตจะเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติธรรมเพื่อการหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวงหรือไม่
คำถาม: รักษาศีลได้ ปฏิบัติในรูปแบบเอาจิตไม่อยู่ พอหลับตาจิตก็วิ่งไปเกาะเรื่องราว พอเดินจงกรมก็ยังคิด จิตฟุ้งซ่าน อ่อนกำลังในการมีสติรู้ความคิด ชอบเผลอครั้งละนานๆ ขอถามหลวงพ่อว่าการมีคู่ชีวิตจะเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติธรรมเพื่อการหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวงหรือไม่ครับ หลวงพ่อ: รายนี้แปลก ไม่ถามกรรมฐาน ถามเรื่องคู่ชีวิต ถ้าเรามีคู่ชีวิตที่ทิฏฐิเสมอกัน ศีลเสมอกัน ก็จะเกื้อกูลกัน ไม่ถ่วงการปฏิบัติ ถ้ามีความเห็นไม่เหมือนกัน อย่างคนนี้ชอบไหว้เจ้า เราชอบเจริญสติปัฏฐาน คนนี้ไหว้แต่ผี ขูดตอตะเคียนอะไรอย่าง ... อ่านต่อ
พอจิตมีแรง เราก็ต้องเอาจิตไปทำงาน ไปทำวิปัสสนา
คำถาม: ภาวนาในรูปแบบโดยเดินจงกรมวันละ 1 ชั่วโมง ดูกายเคลื่อนไหว เห็นความคิด เห็นอารมณ์โกรธ เห็นความอยากได้บ่อยขึ้น ในชีวิตประจำวัน รู้อาการเคลื่อนไหว ตามรู้ความคิด เห็นว่าเมื่อมีการเพ่งร่างกาย จะหยุดหายใจชั่วคราว ขอคำแนะนำจากหลวงพ่อด้วยค่ะ หลวงพ่อ: ดี ทำอีก ทำไป ดูกายดูใจมันทำงานไปเรื่อยๆ แล้วก็หมายรู้มันสักนิดหนึ่ง ไม่ใช่เรา ร่างกายไม่ใช่ตัวเรา ความรู้สึกนึกคิดก็เป็นสิ่งที่เราสั่งไม่ได้ รู้สึกไหม สั่งไม่ได้ ดูในมุมนี้เลย เป็นของสั่งไม่ได้ บังคับไม่ได้ เลือกไม่ได้ หัดดูไปเรื่อย แล้วทำในรูปแบบทุก ... อ่านต่อ
ใช้อานาปานสติ มีลมหายใจเป็นวิหารธรรม มีความต้องการที่จะละสักกายทิฏฐิในชาตินี้ให้ได้
คำถาม: ภาวนาในรูปแบบ ใช้อานาปานสติ มีลมหายใจเป็นวิหารธรรม ในชีวิตประจำวัน จะใช้การดูกายและจิต มีความต้องการที่จะละสักกายทิฏฐิในชาตินี้ ไม่ทราบมีอะไรติดข้องหรือเปล่าขอคำแนะนำด้วยค่ะ หลวงพ่อ: ทำอานาปานสติ มันไม่ได้ละสักกายทิฏฐิหรอก เพราะมันเป็นเรื่องของสมาธิ อย่างเราชอบคิดว่าพระพุทธเจ้าตรัสรู้ด้วยอานาปานสติ ไม่ใช่ พระพุทธเจ้าทำอานาปานสติ พอจิตตั้งมั่นมีกำลังแล้ว ท่านพิจารณาปฏิจจสมุปบาท พิจารณาว่าความทุกข์เกิดได้อย่างไร ความทุกข์เกิดจากจิตเข้าไปหยิบฉวยตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจขึ้นมา ที่ไปหยิบฉวยก็เพรา ... อ่านต่อ
จิตมีความอยากดี ติดการประคองรักษาจิต
คำถาม: ทำในรูปแบบ โดยการเดินจงกรมและนั่งสมาธิ ดูร่างกายหายใจ ระหว่างวันดูร่างกายเคลื่อนไหว ดูจิต เห็นว่าจิตมีความอยากดี ติดการประคองรักษาจิต หลวงปู่: อืม ถูก พอมีอาการแน่น ไม่ชอบ อยากหาย พอหายแน่นก็อยากรักษาไว้ เห็นว่าจิตบังคับไม่ได้ ขอหลวงพ่อเมตตาให้คำแนะนำด้วยค่ะ หลวงพ่อ: มันยังเห็นไม่พอ มันเห็นว่าจิตบังคับไม่ได้ แต่ก็พยายามบังคับ ถ้ามันเห็นจริงว่าจิตบังคับไม่ได้ มันจะไม่บังคับ จะเป็นกลาง ดี ที่ฝึกอยู่ ใช้ได้ ทางผ่านมันก็เป็นอย่างนี้ ลุ่มๆ ดอนๆ บ้าง เป็นเรื่องปกติ จุดที่มีปัญหามากที่สุดคือ แอบ ... อ่านต่อ