หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลักของการปฏิบัติที่จะให้เกิดสติปัญญาแท้ๆ เกิดมรรคเกิดผลได้ มีไม่มากหรอก จำหลักสั้นๆ ไว้นิดเดียว
ให้เรามีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลวงพ่อไปรวบรวมหลักของการทำวิปัสสนากรรมฐาน ย่อลงมาเหลือเท่านี้เอง
ถ้าพูดให้ถูกๆ ก็มีสติรู้รูป รู้นาม ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
รูปธรรม นามธรรมนั่นเอง
เรียนรู้รูปธรรมนามธรรมที่ประกอบกันเป็นตัวเรา
ส่วนหนึ่งของพระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วันที่ ๑๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓
จากซีดีแสดงธรรม ณ วัดสวนสันติธรรม แผ่นที่ ๓๗ ไฟล์ 531010A
คอยรู้ทันความปรุงแต่ง
จุดสำคัญ เราจะต้องคอยรู้เท่าทันความปรุงแต่งที่เกิดขึ้นในจิตใจเรา มันไม่ยากหรอก อย่างขณะนี้ใจเราสุขหรือใจเราทุกข์ ยากไหมที่จะรู้ ส่วนใหญ่พอมีความสุขมันก็เผลอเพลิน มีความทุกข์ก็มัวแต่เศร้าโศก หดหู่ ท้อแท้ แทนที่มีความสุขก็รู้ว่ามีความสุข เห็นว่าความสุข ... อ่านต่อ
กฎของการปฏิบัติ
เวลาที่เราจะรู้กายรู้ใจ เรามีสติรู้ถึงความมีอยู่ของร่างกาย รู้ถึงความมีอยู่ของจิตใจ มีสติเห็นร่างกายนี้ มันเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง จิตใจก็เคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ แล้วก็มีปัญญาเห็นว่าร่างกายและก็จิต ล้วนแต่ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ สติเป็นตัวรู้สภาวะ สภา ... อ่านต่อ
ธรรมะคือความจริง
ธรรมะคือความจริง ความจริงขั้นที่หนึ่งก็คือ ทุกอย่างที่ผ่านเข้ามาสู่ความรับรู้ของเรา อยู่ชั่วคราวแล้วก็ดับทั้งสิ้น ความจริงระดับกลางก็คือ ร่างกายนี้ไม่ใช่ของดีหรอก ร่างกายนี้คือทุกข์ มีแต่ทุกข์มากกับทุกข์น้อย ความจริงขั้นสูงก็คือ จิตใจนั่นล่ะมีแต่ทุกข ... อ่านต่อ
ธรรมะเรียนไม่ได้ด้วยการคิด
จุดอ่อนของปัญญาชน ก็คือคิดมาก หลายคนหลวงพ่อสอนให้รู้สึกตัว ให้ดูกายดูใจ เขาบอกเขายังดูไม่ได้ ต้องคิดไว้ก่อน เออ ก็คิดไป ชาตินี้คิด ชาติหน้าก็ไปคิดต่อ ธรรมะเรียนไม่ได้ด้วยการคิดเอา เรียนด้วยการรู้สึก รู้สึกกาย รู้สึกใจ ดูกายหายใจออก หายใจเข้า ก็เห็นร่ ... อ่านต่อ
การดูสภาวธรรม
สภาวธรรมทั้งหลายมีลักษณะ 2 ประการ คือลักษณะเฉพาะตัว ทำให้ตัวมันแตกต่างกับสภาวะอันอื่น ทำให้เราเห็นได้ว่า ตอนนี้ตัวนี้เกิด ตอนนี้ตัวนี้ดับ มันจะเห็นได้ อีกอันหนึ่งคือลักษณะร่วมคือไตรลักษณ์ อันนั้นเป็นปัญญารวบยอดแล้ว เกิดจากการเห็นแต่ละตัวๆ เกิดดับ สุด ... อ่านต่อ
จากสังขตธรรมสู่อสังขตธรรม
โลกไม่มีอะไร โลกเป็นแค่ความปรุงแต่ง หรือเรียกว่าสังขตธรรม เรียกง่ายๆ ว่าสังขาร สังขารมีหลายความหมาย สังขารขันธ์หมายถึงความปรุงดีปรุงชั่ว ปรุงไม่ดีไม่ชั่วของจิต สังขารในภาพใหญ่หมายถึงกายใจของเรา รูปธรรมนามธรรมทั้งหมดทั้งสิ้น อันนี้เรียกว่าสังขาร ภาวนา ... อ่านต่อ
วิธีปลดปล่อยใจให้พ้นจากอาสวะ
วิธีที่เราจะปลดปล่อยใจของเราให้พ้นจากอาสวกิเลสได้ พระพุทธเจ้าสอนว่า ให้ภาวนาไป เจริญสติปัฏฐานนี่ล่ะ จนกระทั่งจิตหลุดพ้นจากอาสวะ เพราะความไม่ถือมั่น คีย์เวิร์ดมันอยู่ตรงที่ไม่ถือมั่น เพราะฉะนั้นคำว่าไม่ถือมั่น ไม่ยึดมั่น ไม่ถือมั่น มันจะเป็นหัวใจคำสอน ... อ่านต่อ
คอยวัดใจตัวเองไว้
คอยวัดใจตัวเองไปเรื่อยๆ ใจเรามีแต่ความเปลี่ยนแปลง ไม่มีความคงที่ แล้วไม่ต้องไปฝึกให้ใจคงที่ ใจจริงๆ มันเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ก็ไม่ว่ามัน ให้มันเคลื่อนไหวไป ขอแค่มีสติตามรู้ตามเห็น แล้วต่อไปปัญญามันเกิด จะรู้เลย จิตทุกชนิดเกิดแล้วดับ จิตสุข จิ ... อ่านต่อ
พระพุทธเจ้าให้รู้ทุกข์
คำสอนของพระพุทธเจ้าจะอยู่ในกฎของคำว่า ให้รู้ทุกข์ รู้กายอย่างที่กายเป็น รู้ใจอย่างที่ใจเป็น รู้ไปเรื่อยๆ จะยืน จะเดิน จะนั่ง จะนอน คอยรู้สึกตัวไว้ ร่างกายที่ทำไมต้องยืน ต้องเดิน ต้องนั่ง ต้องนอน ต้องเปลี่ยนอิริยาบถ ต้องหายใจเข้า ต้องหายใจออก ทำไมมันต ... อ่านต่อ
“การปฏิบัติธรรมมี ๓ อัน อันแรก เราต้องรักษาศีล ๕ ข้อไว้ อันที่สอง คือการทำในรูปแบบ อันที่สาม คือการทำในชีวิตประจำวัน ต้องทำ
ครูบาอาจารย์ท่านสอน หัวใจของการปฏิบัติ คือ การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะว่าชีวิตส่วนใหญ่ของเราอยู่ธรรมดานี่เอง เราไม่ได้นั่งเข้าฌานอยู่ที่ไหนเมื่อไร วันๆ หนึ่งจะทำสมาธิ เดินจงกรมได้สักเท่าไร โดยเฉพาะฆราวาส ทำได้ไม่มาก ชีวิตส่วนใหญ่เราอยู่กับโลกธรรมดานี่เอง
ถ้าเราสามารถหลอมรวมการปฏิบัติเข้าในชีวิตธรรมดาของเรานี้ได้ เราก็จะไปได้เร็วมาก ไม่แพ้พระ ในขั้นต้นๆ โสดาฯ สกาทาคาฯ ฆราวาสไม่แพ้พระหรอกในเรื่องของความเร็ว ถ้ารู้หลักของการปฏิบัติ แล้วตั้งใจปฏิบัติจริงๆ อาจจะเร็วกว่าพระด้วยซ้ำไป”
พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช แผ่นที่ ๗๘ วันที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๖๑ (ไฟล์ 611007A)
ธรรมะหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ช่วงส่งการบ้าน
กรรมฐานของคนแต่ละคนไม่เหมือนกัน ทางใครทางมัน
คำถาม: ติดเพ่งและติดเฉย คลายไม่เป็น ลองเปลี่ยนอารมณ์แล้ว ก็คลายได้บ้าง แต่พอทำต่อก็เป็นอีก กราบขอคำแนะนำค่ะ หลวงพ่อ: เพ่งเพราะโลภ อยากรู้อยากเห็นอยากเป็นอยากได้อยากดีถึงจะเพ่ง ไม่ต้องทำอะไรมากเลย คิดถึงร่างกายไว้ ผมไม่ใช่ตัวเรา ขนเล็บฟันหนังเนื้อเอ็นกระดูกไม่ใช่ตัวเรา พิจารณาอย่างนี้ไปเรื่อยๆ เดี๋ยวสมาธิก็จะเกิดขึ้นได้ ไม่อย่างนั้นใจจะซึมๆ ไป พอเข้าใจไหม อย่างดูผม นึกถึงเส้นผมของเรา เอามือจับเลยก็ได้ ผมมีรูปร่างอย่างนี้ มีสีอย่างนี้ มีกลิ่นอย่างนี้ ไม่สะอาดอย่างนี้ พิจารณาไปเรื่อยๆ ไม่ให้จิตซึม ... อ่านต่อ
ถือศีล 5 ชอบฟังธรรม ตรวจสุขภาพพบว่าเป็นโรคร้าย จิตบอกเป็นวิบากกรรม จิตไม่ทุกข์กับโรค
คำถาม: นั่งสมาธิก่อนนอนและตื่นนอนครั้งละ 1 ชั่วโมง ใช้ พุทโธเป็นวิหารธรรม ถือศีล 5 ชอบฟังธรรม และบริจาคโลหิตทุก 3 เดือน ตรวจสุขภาพพบว่าเป็นโรคร้าย จิตบอกเป็นวิบากกรรม จิตไม่ทุกข์กับโรค คงเป็นผลจากการปฏิบัติ ขอหลวงพ่อโปรดชี้แนะค่ะ หลวงพ่อ: ดูไปเรื่อยๆ ร่างกายไม่ใช่ตัวเราไม่ใช่ของเรา พิจารณาลงไปเรื่อยๆ จนใจวางจริงๆ ตอนนี้ยังไม่ได้วางจริง ดูซ้ำแล้วซ้ำอีกไป กายนี้ไม่ใช่ของดีของวิเศษ กายนี้คือตัวทุกข์ ดูซ้ำๆๆ ไปเรื่อยๆ จนกระทั่งใจไม่สะเทือนไม่หวั่นไหวเพราะความเจ็บป่วยของร่างกาย ร่างกายเกิดมาแล้วอย่าง ... อ่านต่อ
เห็นความคิดมันเกิดได้เอง เเต่ก็ยังยินดียินร้ายกับความคิดอยู่ โดยเฉพาะความคิดปรามาสพระรัตนตรัย
คำถาม: ทั้งๆ ที่เห็นความคิดมันเกิดได้เอง เเต่ก็ยังยินดียินร้ายกับความคิดอยู่ โดยเฉพาะความคิดปรามาสพระรัตนตรัย ครูบาอาจารย์ เเค่มีการกระทบ มันก็ปรุงแวบขึ้นมา มีทั้งมโนภาพ ทั้งภาษาพูด บางทีก็รู้เฉยๆ บางทีก็รู้ในมุมไตรลักษณ์ บางทีก็รู้ว่าอีกขันธ์ทำงานขึ้นมา ขอคำแนะนำครับ หลวงพ่อ: ไม่ต้องตกใจ จิตปรามาสพระรัตนตรัย ปรามาสครูบาอาจารย์ มีสติรู้ไว้ จิตมันปรามาส จิตมันบาปเราไม่เกี่ยว รู้ทันไป ดูมันลงเป็นไตรลักษณ์ไป บางทีพลังข้างนอกมันแทรก กระตุ้นจิตเราให้คิดไม่ดีกับพระรัตนตรัย พลังของมารเยอะ มารไม่อยากให้ ... อ่านต่อ
ตัดสินใจออกจากงาน ปัญหาที่เจอคือระหว่างวันจะหลงนาน เวลาทำในรูปแบบชอบง่วง
คำถาม: ปฏิบัติทุกวัน วันหนึ่งเข้าใจว่ามันง่าย เพียงแค่จิตตื่นขึ้นมา จึงตัดสินใจออกจากงาน ปัญหาที่เจอคือระหว่างวันจะหลงนาน เวลาทำในรูปแบบชอบง่วง ใช้กายเป็นเครื่องอยู่ ขอคำแนะนำเพิ่มเติมด้วยค่ะ หลวงพ่อ: ออกจากงานเร็วไปหน่อย เวลาเราทำงาน พวกเรา บอกทั่วๆ ไปเลย เวลาเราทำมาหากินเราทำงาน ไม่ได้ขวางการปฏิบัติ ยกเว้นงานที่ผิดศีลผิดธรรมเท่านั้นล่ะ งานเป็นมือปืนรับจ้างของกำนัน อย่างนี้ขวางการปฏิบัติแน่ แต่ถ้างานสุจริตทำไปเถอะ กรรมฐานไม่ได้ทำให้เราหนีออกจากโลก เราอยู่กับโลกแล้วเราเรียนรู้โลกจนเข้าใจโลก คราว ... อ่านต่อ
ทำในรูปแบบด้วยการนั่งสมาธิและเดินจงกรม ปัญหาคือไม่ว่าจะนั่งหรือเดิน มักจะไหลไปง่วงๆ ซึมๆ และจะแทรกแซง
คำถาม: ยังอยากดี อยากสงบ บางครั้งเห็นทันตอนชอบความสงบ บางครั้งเห็นทันตอนกำลังเริ่มจะแทรกแซง ส่วนใหญ่เห็นตอนแทรกแซงแล้วและเริ่มอึดอัด ทำในรูปแบบด้วยการนั่งสมาธิและเดินจงกรมประมาณ 40 – 60 นาที ปัญหาคือไม่ว่าจะนั่งหรือเดิน มักจะไหลไปง่วงๆ ซึมๆ และจะแทรกแซง ขอคำแนะนำค่ะ หลวงพ่อ: กลางวันพยายามมีสติรู้เนื้อรู้ตัวบ่อยๆ เป็นระยะๆๆ ไป ตอนปฏิบัติกลางคืนมันจะได้ไม่หลับ จะได้รู้สึกตัว ที่มันไหลไปเพราะมันไม่มีแรง ที่มันไม่มีแรงเพราะกลางวันเราใช้แรงเยอะไปคิดโน่นคิดนี่วุ่นวายไป เพราะฉะนั้นถ้ากลางวันมีเวลาเหลือ ... อ่านต่อ
กรรมฐานที่ใช้คือ พุทโธ ในชีวิตประจำวันพยายามมีสติรู้ทันตัวเอง ใช้แอปพลิเคชันช่วยเตือนตัวเองทุกชั่วโมงให้ไม่หลงนานเกินไป
คำถาม: ทำในรูปแบบด้วยการสวดมนต์ และนั่งสมาธิ กรรมฐานที่ใช้คือ พุทโธ ในชีวิตประจำวันพยายามมีสติรู้ทันตัวเอง ใช้แอปพลิเคชันช่วยเตือนตัวเองทุกชั่วโมงให้ไม่หลงนานเกินไป หลวงพ่อ: แอปพลิเคชันคืออะไร ตั้งปลุกหรือ ระวังเป็นโรคประสาท กำลังจิตรวมแล้วมันปลุกขึ้นมา แรกๆ ทำอย่างนั้นไม่เป็นไร ต่อไปพอเราฝึกเป็นแล้วอย่าไปตั้งไว้ เป็นอันตรายมากเลย อันตรายอย่างไร สมมติว่าจิตเรารวม เอ้า ปลุกเสียแล้ว จิตถอนขึ้นมา อันนี้ก็ขาดทุนมากมายแล้ว กำลังจิตรวมลงไป กำลังจะเกิดอริยมรรคแล้ว เอ้า ปลุกเสียอีกแล้ว จิตถอนออกจากสมาธิ ... อ่านต่อ
เอาเเต่ใจและโกรธเเม่ ก็เลยพาลไปด่าพระ ตอนนี้ได้สำนึก ในรูปแบบพยายามทำให้ถึง 2 ชั่วโมง รู้สึกว่าตัวเองดีขึ้น เเต่ไม่รู้ว่าตัวเองติดขัดอะไร
คำถาม: ตอนที่เอาเเต่ใจและโกรธเเม่ ก็เลยพาลไปด่าพระ ตอนนี้ได้สำนึก บริกรรมพุทโธกับดูลมหายใจ ดูจิตบ้าง ในรูปแบบช่วงไม่นานมานี้พยายามทำให้ถึง 2 ชั่วโมง รู้สึกว่าตัวเองดีขึ้นเเล้ว เเต่ไม่รู้ว่าตัวเองติดขัดอะไร สิ่งที่เข้าใจก็ไม่มั่นใจว่าใช่หรือไม่ ขอคำแนะนำการปฏิบัติค่ะ หลวงพ่อ: ถ้าเราไปด่าพระ เราขอขมาเสีย ขอขมาในใจก็ได้ ขอขมาไว้ใจเราจะได้ไม่เศร้าหมอง เราอาละวาดกับแม่ เราขอขมาแม่ด้วย แม่อยู่กับเราอย่างนี้ เราก็บอกเขาว่าเราขอขมา การขอขมา มันเป็นการลดละกิเลสตัวเอง ลดละทิฏฐิมานะว่ากูเก่ง กูถูกอะไรอย่าง ... อ่านต่อ
ในชีวิตประจำวันยังปฏิบัติไม่ค่อยได้ ที่ผ่านมาเคยเห็นจิตที่พลิกไปมา เห็นจิตที่โกรธและปากที่ขยับของมันเอง เห็นความไม่ดีของตัวเองมาก เพิ่งพบว่าเป็นมะเร็ง
คำถาม: ในรูปแบบนับลมหายใจ ในชีวิตประจำวันยังปฏิบัติไม่ค่อยได้ จะหลงคิดสลับกับเพ่งไปลึกมาก ที่ผ่านมาเคยเห็นจิตที่พลิกไปมา เห็นจิตที่โกรธและปากที่ขยับของมันเอง เห็นความไม่ดีของตัวเองมาก เพิ่งพบว่าเป็นมะเร็ง ขอหลวงพ่อเมตตาให้การบ้านค่ะ หลวงพ่อ: รู้สึกร่างกายไว้ ร่างกายเป็นมะเร็งแต่ร่างกายไม่ได้บ่น ร่างกายไม่ได้กลุ้ม จิตไม่ได้เป็นมะเร็งแต่จิตกลุ้ม สังเกตไปร่างกายมันแค่ของถูกรู้ถูกดู ร่างกายมันเจ็บป่วย ร่างกายไม่บ่น จิตไม่ได้มีเชื้อโรคอะไรทั้งสิ้น ไม่ได้มีเซลล์มะเร็งในตัวจิต แต่จิตกลับคร่ำครวญ พยายาม ... อ่านต่อ
ตอนนี้ดูแลแม่ที่อายุมาก สมองฝ่อ หูแว่ว ทำให้จิตใจมีแต่ไฟโทสะเร่าร้อนตลอดทั้งวัน บางครั้งหลุดทางวาจา คิดว่าถ้าตายคงต้องไปทุคติ
คำถาม: ภาวนาพุทโธเห็นจิตผู้รู้ มองจิตที่กำลังจะคิด เห็นจิตอีกดวงมองจิตผู้รู้ เห็นการเกิดดับของจิต เกิดขึ้นเองบังคับไม่ได้ เกิดความรู้ว่าความเข้าใจมาจากปฏิบัติ ไม่ใช่จากการฟังหรือการคิด เชื่อ และสนุกกับการปฏิบัติ ขอหลวงพ่อชี้แนวทางเพื่อความก้าวหน้าครับ หลวงพ่อ: ภาวนาได้ดีอยู่ แต่มันมีสิ่งที่ล่อ แหลมมากๆ เลย อย่าไปดูตัวผู้รู้ พอเราดูตัวผู้รู้ มันจะกลายเป็นตัวถูกรู้ แล้วก็มีตัวผู้รู้ใหม่ขึ้นมาอีก แล้วดูไปจะไม่มีที่สิ้นสุด ตัวนี้ที่เรียก วิญญาณัญจายตนะ ดูวิญญาณคือ ดูจิต จิตผู้รู้นั่นล่ะ ดูแล้วมันกลา ... อ่านต่อ
รู้ตัวว่าขาดสมาธิ จึงเน้นการฝึกรู้สึกตัวให้ได้เนืองๆ โดยรวมคิดว่ามีความเข้าใจในการปฏิบัติมากขึ้น แต่บางครั้งก็เกิดงงว่าทำถูกทางหรือไม่
คำถาม: ในรูปแบบใช้การเดินรู้สึกเป็นหลัก เพราะนั่งแล้วเคลิ้ม ในชีวิตประจำวันอยู่กับร่างกายและพุทโธ แต่ก็ยังหลงบ่อย รู้ตัวว่าขาดสมาธิ จึงเน้นการฝึกรู้สึกตัวให้ได้เนืองๆ โดยรวมคิดว่ามีความเข้าใจในการปฏิบัติมากขึ้น แต่บางครั้งก็เกิดงงว่าทำถูกทางหรือไม่ ขอหลวงพ่อแนะนำค่ะ หลวงพ่อ: ทำถูก ส่วนเรื่องงงห้ามไม่ได้ มันงงทุกคน พระอนาคามียังงงเลย ที่ทำอยู่ถูกหรือเปล่า บางทีงง งงแล้วทำอย่างไร ไม่ต้องหาคำตอบ กล้าๆ หน่อย งง รู้ว่างง งงมันก็เป็นสภาวธรรมอันหนึ่ง เกิดขึ้น ตั้งอยู่แล้วก็ดับไป ถ้างงแล้วเราแสวงหาคำตอบ ... อ่านต่อ