หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลักของการปฏิบัติที่จะให้เกิดสติปัญญาแท้ๆ เกิดมรรคเกิดผลได้ มีไม่มากหรอก จำหลักสั้นๆ ไว้นิดเดียว
ให้เรามีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลวงพ่อไปรวบรวมหลักของการทำวิปัสสนากรรมฐาน ย่อลงมาเหลือเท่านี้เอง
ถ้าพูดให้ถูกๆ ก็มีสติรู้รูป รู้นาม ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
รูปธรรม นามธรรมนั่นเอง
เรียนรู้รูปธรรมนามธรรมที่ประกอบกันเป็นตัวเรา
ส่วนหนึ่งของพระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วันที่ ๑๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓
จากซีดีแสดงธรรม ณ วัดสวนสันติธรรม แผ่นที่ ๓๗ ไฟล์ 531010A
หลักสูตรการฝึกสติ
สิ่งที่เราจะต้องฝึกให้มากคือสติ หลักสูตรในการฝึกสติ พระพุทธเจ้าวางไว้แล้ว เรียกว่าสติปัฏฐาน สติปัฏฐานเป็นวิธีฝึกให้เรามีสติในเบื้องต้น แล้วสติปัฏฐานเมื่อเรามีสติแล้ว เราปฏิบัติต่อไป เราจะเกิดปัญญา ฉะนั้นสติปัฏฐานมี 2 ระดับ เบื้องต้นทำให้เกิดสติ เบื้อ ... อ่านต่อ
เรียนรู้ความจริงของขันธ์ 5
เราฟังแล้ว เราก็ไปลงมือทำ ถ้าเดินอย่างที่หลวงพ่อบอกนี่ เดินครบทุกขั้นทุกตอน ตามลำดับมาเลย ทำสมถะให้จิตมีกำลัง ให้จิตตั้งมั่น แล้วเจริญปัญญาเห็นความจริงของรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ วิญญาณคือจิตนั้นล่ะ มันเกิดดับทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ดูไปเรื่อย ... อ่านต่อ
ฆราวาสธรรม
นักปฏิบัติจริงๆ ไม่ใช่ทิ้งงาน มีงานต้องทำ มีหน้าที่ต้องทำแล้วก็ทิ้ง กะว่าจะปฏิบัติ พอถึงเวลาปฏิบัติ บางคนอยากปฏิบัติต้องไปอยู่วัด ทิ้งงานไปอยู่วัด พอไปอยู่ที่วัดก็คิดถึงงาน เอาดีไม่ได้สักที่หนึ่งเลย งานทางโลกก็ไม่ได้เรื่อง งานทางธรรมก็ไม่ได้เรื่อง เป ... อ่านต่อ
จิตที่เปิดรับธรรมะ
เวลาฟังธรรมะ ฟังซื่อๆ ไม่ต้องตีความมาก ฟังไปคิดไปมันก็เรียนปริยัติล่ะถ้าอย่างนั้น เราจะฟังธรรมะได้แล้วรู้เรื่องดี ถ้าจิตของเราเป็นกุศล มหากุศลจิต ลหุตา เบา มุทุตา นุ่มนวล ปาคุญญตา คล่องแคล่วว่องไว ไม่เซื่องซึม กัมมัญญตา ควรแก่การงาน ไม่ขี้เกียจขี้คร้ ... อ่านต่อ
อ่านจิตตัวเองได้จะเข้าใจจิต
อ่านจิตตัวเองให้ออก เข้าใจจิตว่าเป็นอย่างไร เข้าใจจิตว่าจิตไม่เที่ยง เข้าใจจิตว่าไม่ใช่ตัวเราหรอก เราบังคับมันไม่ได้ คือเห็นอนิจจัง เห็นอนัตตาไป นั่นล่ะคือการเจริญวิปัสสนากรรมฐาน เพราะฉะนั้นเราอ่านจิตเราอย่างที่จิตเป็นนั่นล่ะ จิตรักก็รู้ จิตโกรธก็รู้ ... อ่านต่อ
อย่าให้นิวรณ์ครอบงำจิต
เราต้องปฏิบัติตลอดชีวิต ไม่มีคำว่ายอมแพ้ บางครั้งเบื่อ เบื่อรู้ว่าเบื่อแล้วก็ภาวนาต่อ ปฏิบัติต่อ บางครั้งขี้เกียจ รู้ว่าขี้เกียจแล้วก็ปฏิบัติต่อ ใจมันจะเบื่อ ห้ามมันไม่ได้ ใจมันจะขี้เกียจ ห้ามมันไม่ได้ ความเบื่อความขี้เกียจอะไรนี่นิวรณ์ทั้งนั้นล่ะ เพ ... อ่านต่อ
รู้ทุกข์จะละสมุทัย
ตรงที่เราสามารถเห็นทุกข์ของกาย กายนี้มีแต่ทุกข์มากกับทุกข์น้อย เราเห็นทุกข์ของจิต ว่าจิตมีแต่ทุกข์มากกับทุกข์น้อย อันนี้เรียกว่าเห็นตามความเป็นจริง จิตจะเบื่อหน่ายคลายความยึดถือ แล้วก็หลุดพ้นของจิตเอง เส้นทางเดินนี้ไม่มีอะไรมาก รู้ทุกข์ไว้ คำว่าทุกข์ ... อ่านต่อ
เรียนรู้อยู่ที่จิตใจตัวเองให้ได้
การปฏิบัติธรรมไม่ใช่เรื่องลึกลับ มันเป็นการเปลี่ยนจุดที่มอง แทนที่จะมองออกไปข้างนอก ก็มองย้อนกลับเข้ามาที่ตัวเอง เรียนรู้อยู่ที่จิตใจตัวเองให้ได้แล้วมันจะไปได้อย่างรวดเร็ว พอเราเรียนรู้ลงที่จิตใจบ่อยๆ เราจะเริ่มเห็นความจริง จิตใจนี้มันเป็นไตรลักษณ์ จ ... อ่านต่อ
วิธีเข้าถึงความสงบอย่างแท้จริง
วิธีที่เราจะเข้าถึงความสงบอย่างแท้จริง ก็คือการเห็นความจริงของกายของใจ ไม่ใช่เข้าถึงความสงบด้วยการเข้าฌาน เข้าฌานเก่งแค่ไหนก็ตาม ถึงจุดหนึ่งจิตก็ต้องออกจากสมาธิมา มากระทบอารมณ์ข้างนอกอีก ตอนที่อยู่ในฌานก็มีความสุขดี พอออกมาแล้วกิเลสก็เหมือนเดิม เหตุท ... อ่านต่อ
“การปฏิบัติธรรมมี ๓ อัน อันแรก เราต้องรักษาศีล ๕ ข้อไว้ อันที่สอง คือการทำในรูปแบบ อันที่สาม คือการทำในชีวิตประจำวัน ต้องทำ
ครูบาอาจารย์ท่านสอน หัวใจของการปฏิบัติ คือ การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะว่าชีวิตส่วนใหญ่ของเราอยู่ธรรมดานี่เอง เราไม่ได้นั่งเข้าฌานอยู่ที่ไหนเมื่อไร วันๆ หนึ่งจะทำสมาธิ เดินจงกรมได้สักเท่าไร โดยเฉพาะฆราวาส ทำได้ไม่มาก ชีวิตส่วนใหญ่เราอยู่กับโลกธรรมดานี่เอง
ถ้าเราสามารถหลอมรวมการปฏิบัติเข้าในชีวิตธรรมดาของเรานี้ได้ เราก็จะไปได้เร็วมาก ไม่แพ้พระ ในขั้นต้นๆ โสดาฯ สกาทาคาฯ ฆราวาสไม่แพ้พระหรอกในเรื่องของความเร็ว ถ้ารู้หลักของการปฏิบัติ แล้วตั้งใจปฏิบัติจริงๆ อาจจะเร็วกว่าพระด้วยซ้ำไป”
พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช แผ่นที่ ๗๘ วันที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๖๑ (ไฟล์ 611007A)
ธรรมะหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ช่วงส่งการบ้าน
ฝึกอัปปนาสมาธิในชีวิตประจำวัน เห็นว่าความสุขความทุกข์มันสั้นลง เห็นตัวอุเบกขาเวทนา จิตยังพอใจในการเกิด ไม่ทราบว่าต้องพิจารณาอย่างไร จิตจึงจะยอมเชื่อว่าการเกิดนั้นเป็นทุกข์
คำถาม: ถือศีล 5 ทำในรูปแบบด้วยการเดินจงกรม 30 นาที นั่งสมาธิ 30 นาที ใช้คำบริกรรมพุทโธ ในระหว่างวัน พยายามมีสติ รู้สึกตัว ใช้กายเคลื่อนไหวเป็นรูป ใจที่รู้เป็นนาม เป็นเครื่องอยู่ เคยเห็นสภาวธรรม เห็นว่าร่างกายนี้ไม่ใช่ตัวเรา ปัญหาคือช่วงนี้ปฎิบัติธรรมแล้วจิตรวมยากขึ้น ขอคำแนะนำเพื่อให้จิตรวมและเพื่อให้การปฏิบัติเจริญขึ้นต่อไปค่ะ หลวงพ่อ: เวลาที่จิตมันเจริญปัญญาเป็น มันจะไม่ยอมรวมง่ายๆ หรอก มันรวมยากขึ้น ช่วงที่ยังเดินปัญญาไม่เป็น มันจะรวมลูกเดียว ตอนนี้พอจิตมันเจริญปัญญาแล้วมันยอมไม่รวม ทำอย่างไร ... อ่านต่อ
โดนผู้อื่นทำให้ไม่พอใจ และตอบโต้ด้วยการเบียดเบียน ทำให้การภาวนาแย่ลง ตอนนี้กลัวการทำอกุศลมาก ทั้งยังชื่นชมคนที่เบียดเบียนผม แล้วจิตเขายังดี
คำถาม: ในรูปแบบ ดูกายสะเทือนและดูความรู้สึก ตั้งแต่โดนผู้อื่นทำให้ไม่พอใจ และตอบโต้ด้วยการเบียดเบียน ทำให้การภาวนาแย่ลงเยอะ และเสียความสามารถในการดูความรู้สึกไป แต่ยังดูกายสะเทือนได้ ไม่เคยทำสมถะพุทโธได้ ตอนนี้กลัวการทำอกุศลมาก ทั้งยังชื่นชมคนที่เบียดเบียนผม แล้วจิตเขายังดี อาจเป็นเพราะเขาทำบุญมามาก อยากกลับมาภาวนาดีเร็วๆ ขอความเมตตาชี้แนะด้วยครับ หลวงพ่อ: บางทีคนที่หวังดีกับเรา เขาบอก เขาเตือนอะไร เราไปรู้สึกว่าเขาเบียดเบียนเรา ทำไมจิตเขาไม่เสื่อม เพราะเขาไม่ได้ทำอกุศล ทำไมจิตเราเสื่อม เพราะจิต ... อ่านต่อ
แยกจิตแยกคิดได้แต่ไม่เสถียร บางครั้งก็มีความสุขอ่อนโยน บางครั้งก็โทสะ มันเห็นเกิดที่ใจ ต้องทำอย่างไร ถึงจะขาดจากความคิดในระหว่างวัน
คำถาม: สวดมนต์ รักษาศีล ปฏิบัติในรูปแบบเดินนั่งทุกวัน วันละ 2 – 3 รอบ รอบละ 1 ชั่วโมง จนกายเบาจิตเบา แยกจิตแยกคิดได้แต่ไม่เสถียร ยังมีฟุ้งๆ เห็นภาวะเปลี่ยนที่ใจ บางครั้งก็มีความสุขอ่อนโยน บางครั้งก็โทสะ มันเห็นเกิดที่ใจ ตอนหายไปรู้ตัวบ้าง ไม่รู้ตัวบ้าง ต้องทำอย่างไร ถึงจะขาดจากความคิดในระหว่างวันคะ หลวงพ่อ: ไม่ได้หรอก จิตมีหน้าที่คิด จะไปทำให้มันไม่คิดไม่ได้หรอก แต่มันคิดแล้วเกิดสุข เกิดทุกข์ เกิดกุศล อกุศลแล้วค่อยรู้เอา จะไปห้ามความคิดไม่ได้ หลวงปู่ดูลย์บอก “คิดเท่าไรก็ไม่รู้ หยุดคิดถึงรู ... อ่านต่อ
รู้สึกตัวเองมีโมหะและโทสะมาก มีความตึงเครียดกับปัญหาทางโลก จนทำให้มึนและหนักศีรษะอยู่บ่อยๆ
คำถาม: ปัจจุบันปฏิบัติในรูปแบบช่วงก่อนนอนและระหว่างวัน เท่าที่จะหาเวลาได้ รู้สึกตัวเองมีโมหะและโทสะมาก มักฟุ้งซ่านบ่อย และมีความตึงเครียดกับปัญหาทางโลก จนทำให้มึนและหนักศีรษะอยู่บ่อยๆ พยายามรู้ทันจิตตนเองให้บ่อยเท่าที่จะทำได้ กราบหลวงพ่อชี้แนะการปฏิบัติครับ หลวงพ่อ: เรารู้จิตตัวเอง เราอยากให้จิตสุข จิตสงบ จิตดี ตัวนี้มันยังอยากอยู่ ฉะนั้นมันยังไม่สงบง่าย พยายามดูลงในร่างกายเรื่อยๆ ร่างกายเคลื่อนไหว รู้สึก ร่างกายแลบลิ้น รู้สึก ร่างกายพยักหน้า รู้สึกอะไรอย่างนี้ รู้สึกกายไปเรื่อยๆ จะรู้สึกไปถึงเม ... อ่านต่อ
ไม่แน่ใจว่าตอนทำในรูปแบบวันไหนควรทำสมาธิแบบสมถะ วันไหนควรทำสมาธิแบบตั้งมั่น
คำถาม: ในรูปแบบตื่นเช้ามาจะนั่งสมาธิประมาณ 15 – 50 นาที ระหว่างวันคอยดูจิตดูใจตัวเอง ไม่แน่ใจว่าตอนทำในรูปแบบวันไหนควรทำสมาธิแบบสมถะ วันไหนควรทำสมาธิแบบตั้งมั่น ขอหลวงพ่อเมตตา ปัจจุบันที่ทำอยู่ถูกต้องหรือไม่ครับ หลวงพ่อ: เบื้องต้นก็ทำสมาธิแบบสมถะก่อน แล้วถ้าจิตมีกำลัง ทำสมาธิแบบสงบพักหนึ่งก็ก้าวขึ้นไปทำสมาธิแบบตั้งมั่นเดินปัญญา แต่ถ้าเบื้องต้น เอ เอาอันไหนดี อันไหนดี ฟุ้งซ่าน เลยไม่ได้สมาธิสักอย่างหนึ่ง ฉะนั้นเริ่มต้นตอนสตาร์ททำสมถะไปก่อน พอจิตมีกำลังแล้วเราค่อยสังเกต ตรงนี้ยังประคับประคอง ... อ่านต่อ
ใช้พุทโธเป็นวิหารธรรม เวลาเห็นกิเลสตัวเอง จะรู้สึกมาที่ลมหายใจและท่องพุทโธ เวลาโกรธคุมตัวเองไม่ค่อยได้ หลังโกรธจบไปแล้วทุกข์ คุมความโกรธอย่างไรดีครับ
คำถาม: ถือศีล 5 เดินจงกรมสลับนั่งสมาธิ ใช้พุทโธเป็นวิหารธรรม ระหว่างวันพยายามรู้สึกตัว แต่ทำได้ไม่บ่อย เวลาเห็นกิเลสตัวเอง จะรู้สึกมาที่ลมหายใจและท่องพุทโธ เห็นความคิดสลับไปมา เวลาโกรธคุมตัวเองไม่ค่อยได้ หลังโกรธจบไปแล้วทุกข์ทรมานใจเป็นอย่างมาก คุมความโกรธอย่างไรดีครับ หลวงพ่อ: คุมไม่ได้หรอก แต่ถ้าเราเห็นว่าพอโกรธไปแล้ว สิ่งที่ตามมาคือทุกข์ เห็นบ่อยๆ ต่อไปจิตไม่เอาหรอก มันเห็นทุกข์ เห็นทุกข์เห็นโทษ จิตก็ค่อยๆ คลายออกๆ เวลาเราโกรธคนอื่น แต่คนแรกที่ทุกข์และคนสุดท้ายที่ทุกข์ก็คือตัวเราเอง มันทุกข์ ... อ่านต่อ
ทำสมาธิดูร่างกายเป็นธาตุเป็นขันธ์ ชอบทางฤทธิ์ จิตฟุ้งซ่าน ความคิดความเห็นมาก ศรัทธามาก ยังก้าวข้ามกามคุณ 5 ทิ้งกายไม่ได้
คำถาม: เจริญสติเจริญปัญญา ทำสมาธิดูร่างกายเป็นธาตุเป็นขันธ์ กายและใจนี้ว่างเปล่าไม่มีตัวตน ดูกายและจิตเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงแล้วเกิดทุกข์ ขาดสติจิตส่งออกก็ทุกข์ ชอบทางฤทธิ์ จิตฟุ้งซ่าน คิดเยอะ ชอบอะไรยากๆ ความคิดความเห็นมาก ศรัทธามาก ยังก้าวข้ามกามคุณ 5 ทิ้งกายไม่ได้ ขอหลวงพ่อเมตตาสั่งสอนด้วยครับ หลวงพ่อ: ยังไม่ต้องทิ้งหรอก เมื่อก่อนมีน้องคนหนึ่งไปกราบหลวงปู่เทสก์กับหลวงพ่อ ไปบอกท่านว่ายังละกามไม่ได้ จิตยังอาลัยอาวรณ์อยู่ ท่านก็บอกว่ายังละไม่ได้ ก็เพราะยังไม่เห็นทุกข์ ไม่เห็นโทษของกาม เรายังไม่ต้ ... อ่านต่อ
ไม่เห็นจิตที่ไหลไปแช่ในความว่าง จึงติดอารมณ์ละเอียด มาเดินจงกรมและเคลื่อนไหวกายมากๆ เดินรู้สึกตัว ตอนนี้กำลังความรู้สึกตัวน้อย สมาธิน้อย ฟุ้งซ่านมาก โทสะมาก ขอวิธีภาวนาเพื่อเพิ่มความรู้สึกตัวครับ
คำถาม: นั่งสมาธิใช้อานาปานสติ สมาธิลงลึก ไม่เห็นจิตที่ไหลไปแช่ในความว่าง จึงติดอารมณ์ละเอียด ก็เลยหยุดนั่ง มาเดินจงกรมและเคลื่อนไหวกายมากๆ เดินรู้สึกตัว ดูร่างกายที่เดินไม่ใช่ตัวเรา ดูจิตหลงแล้วรู้ ตอนนี้กำลังความรู้สึกตัวน้อย สมาธิน้อย ฟุ้งซ่านมาก โทสะมาก ขอวิธีภาวนาเพื่อเพิ่มความรู้สึกตัวครับ หลวงพ่อ: ก็ทำสมาธิไปล่ะ จิตจะรวมก็ให้รวมไป แต่ถ้ารวมลงไปแล้วเราต้องมีสติกำกับไว้ตลอด ไม่รวมแล้วเคลิ้มลืมเนื้อลืมตัว แค่นั่นล่ะ ถ้ารวมแล้วเคลิ้มลืมเนื้อลืมตัว จะเก็บกด พอขึ้นมาจากสมาธิจะอาละวาดเลย อารมณ์จะ ... อ่านต่อ
เวลาคิดจิตจะดึงกลับมาที่กาย ระลึกเสมอว่าร่างกายไม่ใช่เรา แต่จิตก็ยังไม่ปล่อยวาง อุปสรรคในการปฏิบัติคือถีนมิทธะ หนักไปทางง่วง บางครั้งรู้ว่าง่วงขณะปฏิบัติแต่ฝืนไม่อยู่
คำถาม: ปฏิบัติใช้หลักอานาปานสติ เวลาคิดจิตจะดึงกลับมาที่กาย แล้วแยกว่าสิ่งที่คิดเป็นกุศลหรืออกุศล เป็นสัญญาหรือสังขาร ระลึกเสมอว่าร่างกายไม่ใช่เรา แต่จิตก็ยังไม่ปล่อยวาง อุปสรรคในการปฏิบัติคือถีนมิทธะ หนักไปทางง่วง บางครั้งรู้ว่าง่วงขณะปฏิบัติแต่ฝืนไม่อยู่ ขอหลวงพ่อเมตตาชี้แนะค่ะ หลวงพ่อ: ถ้าง่วงก็เคลื่อนไหวไว้ พระพุทธเจ้าสอนคาถาแก้ง่วงเอาไว้แล้วให้พระโมคคัลลานะ คิดถึงสัญญา พิจารณาความรู้ สาธยายมนต์ ยอนหู ถูตัว มองทิศเหนือทิศใต้ กำหนดแสงสว่าง อาโลกกสิณ ก็แก้ง่วงได้ แล้วก็เดินจงกรม สุดท้ายคือนอน ... อ่านต่อ
มีสติน้อย พยายามบริกรรม หรือสวดมนต์ ตอนสวดใจยังไม่เป็นธรรมดา เหมือนสวดลอยๆ ทั้งๆ ที่ฝึกมาตั้งนานแล้ว
คำถาม: ใช้การดูลม สลับกับดูอิริยาบถในระหว่างวัน ทำในรูปแบบด้วยการนั่งสมาธิ ทำไปสักพักลมหายไป รู้สึกเหมือนหายใจด้วยหน้าอก และเริ่มเห็นจิตคิดเรื่องต่างๆ สลับไปมา และความคิดก็น้อยลงเรื่อยๆ สุดท้ายก็เห็นเพียงแต่การหายใจด้วยหน้าอก และนิ่งๆ อยู่แบบนั้น ขอหลวงพ่อแนะนำว่าควรทำอย่างไรต่อครับ หลวงพ่อ: ก็อยู่อย่างนั้นล่ะ แล้วพอจิตมันถอยออกมา มันเกิดกิเลสอะไรคอยรู้ทันไป หรือถอยออกมาแล้วยังไม่มีกิเลส ร่างกายเคลื่อนไหวก็รู้สึกไป ฉะนั้นเวลาจิตมันเข้าไปตรงนั้น มันจะเข้าสมาธิ ไม่เป็นไร ไม่เสีย เพราะในสมาธิที่คุณ ... อ่านต่อ