หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลักของการปฏิบัติที่จะให้เกิดสติปัญญาแท้ๆ เกิดมรรคเกิดผลได้ มีไม่มากหรอก จำหลักสั้นๆ ไว้นิดเดียว
ให้เรามีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
หลวงพ่อไปรวบรวมหลักของการทำวิปัสสนากรรมฐาน ย่อลงมาเหลือเท่านี้เอง
ถ้าพูดให้ถูกๆ ก็มีสติรู้รูป รู้นาม ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
รูปธรรม นามธรรมนั่นเอง
เรียนรู้รูปธรรมนามธรรมที่ประกอบกันเป็นตัวเรา
ส่วนหนึ่งของพระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วันที่ ๑๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓
จากซีดีแสดงธรรม ณ วัดสวนสันติธรรม แผ่นที่ ๓๗ ไฟล์ 531010A
การปฏิบัติเริ่มต้นที่จิตจบลงที่จิต
ค่อยภาวนา อย่าทิ้งจิตตัวเอง เรียนรู้จิตตัวเอง เรียนรู้จิตของเราแต่เบื้องต้น เราจะมีศีลอัตโนมัติ เพราะว่ากิเลสใดๆ เกิดขึ้นที่จิตเรารู้ทัน กิเลสครอบงำจิตไม่ได้ ศีลอัตโนมัติจะเกิด เรียนรู้จิตตัวเอง รู้ทันจิตที่ไหลไปไหลมา จิตก็หยุดการไหล ตั้งมั่นเด่นดวงข ... อ่านต่อ
วิธีทดสอบเมื่อคิดว่าได้มรรคผล
ถ้ารู้ทันกิเลสตัวเอง เวลาที่คิดว่าบรรลุมรรคผลอะไร ก็คอยสังเกตกิเลสตัวเองไป กิเลสอะไรยังไม่ละ กิเลสอะไรละแล้ว ละชั่วคราวหรือละถาวร สังเกตเอา ไม่ต้องเที่ยวถามคนโน้นคนนี้ เชื่อถือไม่ได้หรอก มีจำนวนมากเลยที่ไปเรียนที่โน้นที่นี้ที่โน่น ไปเรียนมาจากที่ต่าง ... อ่านต่อ
ใช้รูปธรรมนามธรรมเป็นอารมณ์กรรมฐาน
เราจะปฏิบัติธรรมเราต้องรู้หลักให้ดี งานที่เราจะทำ งานหลักคือการทำวิปัสสนากรรมฐาน อารมณ์ของวิปัสสนากรรมฐานคือรูปธรรมนามธรรม อย่างร่างกายเราเป็นรูปธรรม ความรู้สึกนึกคิด ความรับรู้ทั้งหลายเป็นนามธรรม ร่างกายเป็นตัวรูปธรรม เจริญปัญญานี้ก็ต้องรู้รูปธรรมรู ... อ่านต่อ
รู้ทุกข์ไว้
รู้ทุกข์ไว้ อะไรคือทุกข์ กาย จิตคือทุกข์ รู้อย่างไร รู้อย่างที่มันเป็น รู้กายอย่างที่กายเป็น คือเป็นอะไร เป็นไตรลักษณ์ รู้จิตอย่างไร รู้จิตอย่างที่จิตเป็น จิตเป็นอย่างไร จิตเป็นไตรลักษณ์ จะรู้กายรู้จิตว่าเป็นไตรลักษณ์ได้ ไม่หลง ไม่ลืมกายลืมใจ ไม่หลงไ ... อ่านต่อ
ทำบุญให้เป็น
พระพุทธเจ้าท่านบอก "จิตที่ไม่ประกอบด้วยกิเลส สุคติก็เป็นอันหวังได้” อย่างการทำทาน การช่วยเหลือคนอื่นอะไรอย่างนี้ เขาทำโดยที่ไม่หวังผลตอบแทน เป็นบุญที่สูง อย่างถ้าเราจะทำบุญสักอย่าง เราก็ยกมือจบเหนือหัว เจ้าประคุณที่บริจาคทรัพย์ครั้งนี้ ขอให้เกิดมาเมื ... อ่านต่อ
รูปนามคือตัวทุกข์
แต่เดิมหลวงพ่อภาวนา หลวงพ่อก็คิดว่าความทุกข์เป็นสิ่งที่แปลกปลอมเข้ามาชั่วครั้งชั่วคราว ถ้าเราไม่ไปยึดไปถือ เราก็ไม่ทุกข์ด้วย มันทุกข์เพราะเราไปยึดขันธ์ 5 ถ้าเราไม่ยึดขันธ์ 5 เราก็ไม่ทุกข์ พอภาวนาละเอียดขึ้นไปพบว่าไม่ใช่ ที่คิดว่าใช่มันไม่ใช่เสียแล้ว ... อ่านต่อ
กรรมใหม่เป็นตัวชี้ขาด
ตัวชี้ขาดของเราที่ต้องพัฒนาให้ดีเลยคือกรรมใหม่ กรรมเก่ามันแก้อะไรไม่ได้แล้ว มันทำไปแล้ว จบไปแล้ว ถ้ามีกรรมเก่าที่ดีก็รับผลดีไป กรรมเก่าไม่ดีก็รับผลไม่ดีไป ถึงเราได้รับผลที่ไม่ดี บางคนรูปร่างดูไม่ได้เลย แต่ทำไมคนรักใคร่ คนชอบที่จะอยู่ใกล้ๆ ครูบาอาจารย ... อ่านต่อ
ความว่างของธาตุทั้ง 6
เวลาเราจะภาวนา เราก็นั่งปรุงแต่งไป ส่วนใหญ่เกือบทั้งหมด เวลาภาวนาจะอยากปฏิบัติก็จะไปสร้างภพของนักปฏิบัติขึ้นมา ภพก็คือความปรุงแต่ง ไปแต่งจิตให้มันนิ่งๆ ทื่อๆ อะไร หรือบังคับกาย บังคับใจ นั่นคือความปรุงแต่งทั้งหมดเลย ถ้าตราบใดที่เรายังหลงอยู่ในโลกของค ... อ่านต่อ
“การปฏิบัติธรรมมี ๓ อัน อันแรก เราต้องรักษาศีล ๕ ข้อไว้ อันที่สอง คือการทำในรูปแบบ อันที่สาม คือการทำในชีวิตประจำวัน ต้องทำ
ครูบาอาจารย์ท่านสอน หัวใจของการปฏิบัติ คือ การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะว่าชีวิตส่วนใหญ่ของเราอยู่ธรรมดานี่เอง เราไม่ได้นั่งเข้าฌานอยู่ที่ไหนเมื่อไร วันๆ หนึ่งจะทำสมาธิ เดินจงกรมได้สักเท่าไร โดยเฉพาะฆราวาส ทำได้ไม่มาก ชีวิตส่วนใหญ่เราอยู่กับโลกธรรมดานี่เอง
ถ้าเราสามารถหลอมรวมการปฏิบัติเข้าในชีวิตธรรมดาของเรานี้ได้ เราก็จะไปได้เร็วมาก ไม่แพ้พระ ในขั้นต้นๆ โสดาฯ สกาทาคาฯ ฆราวาสไม่แพ้พระหรอกในเรื่องของความเร็ว ถ้ารู้หลักของการปฏิบัติ แล้วตั้งใจปฏิบัติจริงๆ อาจจะเร็วกว่าพระด้วยซ้ำไป”
พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช แผ่นที่ ๗๘ วันที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๖๑ (ไฟล์ 611007A)
ธรรมะหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช ช่วงส่งการบ้าน
ปล่อยวางได้มากขึ้น รู้ตัวถี่ขึ้น ครั้งหนึ่งนั่งสมาธิแล้วเหมือนร่างกายไม่ใช่ของตัวเอง ไม่ทราบคิดเองหรือเปล่าคะ
คำถาม: ตั้งใจปฏิบัติในระหว่างวัน ปล่อยวางได้มากขึ้นกว่าเดิม ฟุ้งซ่าน เผลอเพ่ง บางทีก็มีปิติ รู้ตัวถี่ขึ้น มีครั้งหนึ่งนั่งสมาธิแล้ว เหมือนกับว่าร่างกายไม่ใช่ของตัวเอง ไม่ทราบว่าคิดไปเองหรือเปล่าคะ หลวงพ่อ: ไม่ได้คิดเองหรอก ถ้าจิตมันมีสมาธิ มันตั้งมั่นเป็นผู้รู้ได้ มันจะเห็นเลยกายกับจิตมันคนละอันกัน ร่างกายไม่ใช่เราหรอก แต่อันนี้ดีนะ แต่ว่าค่อยดูต่อไปอีก จนวันหนึ่งเห็นจิตก็ไม่ใช่เรา พระพุทธเจ้าท่านเคยสอนบอกว่า “ปุถุชนที่ไม่ได้สดับ หมายถึงคนซึ่งไม่เคยได้ยินธรรมะ สามารถเห็นได้ว่าร่างกายไม่ใช่เรา แต ... อ่านต่อ
หลงไปตามอาสวะ อนุสัยก็มาก อยากดี อยากให้คนอื่นดี ชีวิตเหมือนดำรงอยู่ในปัจจุบันง่ายขึ้น ขอหลวงพ่อชี้แนะเกี่ยวกับเมตตาที่ออกมาจากใจ เมตตาที่พร้อมด้วยอุเบกขาค่ะ
คำถาม: ภาวนาด้วยการนั่งสมาธิ เดินจงกรม รู้สึกตัวในชีวิตประจำวัน หลงไปตามอาสวะ อนุสัยก็มาก อยากดี อยากให้คนอื่นดี ชีวิตเหมือนดำรงอยู่ในปัจจุบันง่ายขึ้น ใช้ชีวิตง่ายขึ้น ขอหลวงพ่อชี้แนะเกี่ยวกับเมตตาที่ออกมาจากใจ เมตตาที่พร้อมด้วยอุเบกขาค่ะ หลวงพ่อ: มันออกเองล่ะ ถ้ามันเห็นตัวเอง มันเห็นตัวนี้มันเป็นก้อนทุกข์ มันก็เห็นสัตว์โลกทั้งหลายมันก็ทุกข์เหมือนกัน มันรู้สึกเป็นพวกเดียวกัน เป็นมิตรกัน ความรู้สึกเป็นมิตร ความรู้สึกมีไมตรี อันนั้นคือตัวเมตตา คำว่า เมตตา ไมตรี มิตร กระทั่งคำว่า เมตไตรย พระศรีอริย ... อ่านต่อ
ใช้คำบริกรรมพุทโธในระหว่างวัน เคยเห็นสภาวธรรม เห็นว่าร่างกายนี้ไม่ใช่ตัวเรา ปัญหาคือช่วงนี้ปฎิบัติธรรมแล้วจิตรวมยากขึ้น ขอคำแนะนำเพื่อให้จิตรวม
คำถาม: ถือศีล 5 ทำในรูปแบบด้วยการเดินจงกรม 30 นาที นั่งสมาธิ 30 นาที ใช้คำบริกรรมพุทโธ ในระหว่างวัน พยายามมีสติ รู้สึกตัว ใช้กายเคลื่อนไหวเป็นรูป ใจที่รู้เป็นนาม เป็นเครื่องอยู่ เคยเห็นสภาวธรรม เห็นว่าร่างกายนี้ไม่ใช่ตัวเรา ปัญหาคือช่วงนี้ปฎิบัติธรรมแล้วจิตรวมยากขึ้น ขอคำแนะนำเพื่อให้จิตรวมและเพื่อให้การปฏิบัติเจริญขึ้นต่อไปค่ะ หลวงพ่อ: เวลาที่จิตมันเจริญปัญญาเป็น มันจะไม่ยอมรวมง่ายๆ หรอก มันรวมยากขึ้น ช่วงที่ยังเดินปัญญาไม่เป็น มันจะรวมลูกเดียว ตอนนี้พอจิตมันเจริญปัญญาแล้วมันยอมไม่รวม ทำอย่างไร ... อ่านต่อ
ทำในรูปแบบด้วยการนั่งสมาธิ ทำไปสักพักลมหายไป รู้สึกเหมือนหายใจด้วยหน้าอก และเริ่มเห็นจิตคิดเรื่องต่างๆ สลับไปมา และความคิดก็น้อยลงเรื่อยๆ สุดท้ายก็เห็นเพียงแต่การหายใจด้วยหน้าอก และนิ่งๆ อยู่แบบนั้น
คำถาม: ใช้การดูลม สลับกับดูอิริยาบถในระหว่างวัน ทำในรูปแบบด้วยการนั่งสมาธิ ทำไปสักพักลมหายไป รู้สึกเหมือนหายใจด้วยหน้าอก และเริ่มเห็นจิตคิดเรื่องต่างๆ สลับไปมา และความคิดก็น้อยลงเรื่อยๆ สุดท้ายก็เห็นเพียงแต่การหายใจด้วยหน้าอก และนิ่งๆ อยู่แบบนั้น ขอหลวงพ่อแนะนำว่าควรทำอย่างไรต่อครับ หลวงพ่อ: ก็อยู่อย่างนั้นล่ะ แล้วพอจิตมันถอยออกมา มันเกิดกิเลสอะไรคอยรู้ทันไป หรือถอยออกมาแล้วยังไม่มีกิเลส ร่างกายเคลื่อนไหวก็รู้สึกไป ฉะนั้นเวลาจิตมันเข้าไปตรงนั้น มันจะเข้าสมาธิ ไม่เป็นไร ไม่เสีย เพราะในสมาธิที่คุณ ... อ่านต่อ
ภาวนาพุทโธเห็นจิตผู้รู้ มองจิตที่กำลังจะคิด เห็นจิตอีกดวงมองจิตผู้รู้ เห็นการเกิดดับของจิต เกิดความรู้ว่าความเข้าใจมาจากปฏิบัติ ไม่ใช่จากการฟังหรือการคิด
คำถาม: ภาวนาพุทโธเห็นจิตผู้รู้ มองจิตที่กำลังจะคิด เห็นจิตอีกดวงมองจิตผู้รู้ เห็นการเกิดดับของจิต เกิดขึ้นเองบังคับไม่ได้ เกิดความรู้ว่าความเข้าใจมาจากปฏิบัติ ไม่ใช่จากการฟังหรือการคิด เชื่อ และสนุกกับการปฏิบัติ ขอหลวงพ่อชี้แนวทางเพื่อความก้าวหน้าครับ หลวงพ่อ: ภาวนาได้ดีอยู่ แต่มันมีสิ่งที่ล่อ แหลมมากๆ เลย อย่าไปดูตัวผู้รู้ พอเราดูตัวผู้รู้ มันจะกลายเป็นตัวถูกรู้ แล้วก็มีตัวผู้รู้ใหม่ขึ้นมาอีก แล้วดูไปจะไม่มีที่สิ้นสุด ตัวนี้ที่เรียก วิญญาณัญจายตนะ ดูวิญญาณคือ ดูจิต จิตผู้รู้นั่นล่ะ ดูแล้วมันกลา ... อ่านต่อ
ระหว่างวันพยายามรู้สึกตัว ถ้าวันไหนยุ่งอยู่กับงานมาก จะรู้สึกตัวได้น้อย ตอนกลางคืนปฏิบัติในรูปแบบ จิตมักตกภวังค์
คำถาม: ภาวนาโดยใช้ “เมตตา คุณณัง อะระหัง เมตตา” เป็นวิหารธรรม ระหว่างวันพยายามรู้สึกตัวเท่าที่ทำได้ ถ้าวันไหนยุ่งอยู่กับงานมาก จะรู้สึกตัวได้น้อย ตอนกลางคืนปฏิบัติในรูปแบบ จิตมักตกภวังค์ ขอกรรมฐานที่เหมาะกับหนูค่ะ หลวงพ่อ: ถ้ามันเหนื่อย จิตมันก็ต้องตกภวังค์ล่ะ อย่างกลางวันเราทำงาน เหนื่อยทางร่างกาย หรือเราคิดงานเยอะ ไปนั่งสมาธิตอนค่ำมันก็หลับแล้วล่ะ จิตมันต้องการพัก เป็นเรื่องธรรมดา เราตื่นเช้าขึ้นมานิดหนึ่ง เรามาภาวนา ยังไม่หลับ ไปภาวนาตอนเหนื่อยๆ มันก็จะหลับ แล้วในชีวิตเรา คอยรู้สึกตัว มีเวลาว ... อ่านต่อ
งานวิจัยว่านั่งสมาธิแล้วฉลาด เลยนั่ง แต่ไปเพ่ง เลยปรับวิธีใหม่ นั่งแบบดูจิต แต่มีกายและคำบริกรรมเป็นฐาน เวลาจิตหลงใช้รู้สึกลมหายใจ หรือกายเข้ามาช่วย
คำถาม: มีงานวิจัยว่านั่งสมาธิแล้วฉลาด ผมเลยนั่ง แต่ไปเพ่ง จนรู้สึกว่าเครียดมา 3 เดือนแล้ว หลวงพ่อ: อย่างนั้นจะโง่กว่าเก่า สมองเสื่อม ผมเปิดเจอช่อง YouTube ของหลวงพ่อ เลยปรับวิธีใหม่ ปฏิบัติตามคำสอนหลวงพ่อมา 6 เดือน นั่งแบบดูจิต แต่มีกายและคำบริกรรมเป็นฐาน หลวงพ่อ: ใช้ได้ เวลาจิตหลงใช้รู้สึกลมหายใจ หรือกายเข้ามาช่วย ผมแยกกายและจิตได้ใช่ไหมครับ หลวงพ่อ: ได้ แยกได้ สมาธิก็ดี สมาธิดีขึ้นแล้ว เมื่อไม่กี่วันนี้มีพระโทร. มา บอกพาครูบาอาจารย์องค์หนึ่งไปหาหมอ ที่จริงไม่ได้พาไป ครูบาอาจารย์ท่านไปหาหมอ ราย ... อ่านต่อ
นั่งสมาธิหายใจพุทโธ จะเห็นตัวเองนั่ง จิตได้ยิน รู้ว่าได้ยิน จิตฟุ้งรู้ว่าฟุ้ง จิตคิดถึงคู่ชีวิตที่เสียไป มีทุกข์มาก
คำถาม: นั่งสมาธิหายใจพุทโธ พอลมหายใจละเอียดขึ้น จะเห็นตัวเองนั่ง จิตได้ยิน รู้ว่าได้ยิน จิตฟุ้งรู้ว่าฟุ้ง จิตคิดถึงคู่ชีวิตที่เสียไป มีทุกข์มาก น้ำตาไหลไม่หยุด จิตบอกว่าอนิจจัง รู้เหตุว่าเป็นเพราะกิเลส อยากทำอะไรให้ ตอนที่เขายังมีชีวิตอยู่ จิตอีกดวงก็บอกว่า ทำได้คือภาวนาส่งบุญ ทุกข์จึงดับ เมื่อจิตเพ่งจะทำสมถะ จิตคิดนำหรือเห็นความไม่เที่ยงจริงๆ คะ หลวงพ่อ: ภาวนาได้ดี ดีเยอะๆ เลย ทำมาถูกแล้ว สมาธิก็ใช้ได้ สังเกตไหม ใจเราอ่อนโยน ใจเรานุ่มนวล มันไม่ได้แข็งทื่อๆ กระด้างๆ จิตใจอย่างนี้ เป็นจิตที่เป็นก ... อ่านต่อ
เจริญสติรู้สึกตัวในชีวิตประจำวัน รู้สึกได้ไม่ค่อยชัด รู้สึกว่ามีโมหะมาก ฟุ้ง ที่ปฏิบัติอยู่จิตตั้งมั่นบ้างหรือไม่คะ
คำถาม: นั่งสมาธิวันละ 30 นาที และเจริญสติรู้สึกตัวในชีวิตประจำวัน รู้สึกได้ไม่ค่อยชัด รู้สึกว่ามีโมหะมาก ฟุ้ง บางครั้งเห็นร่างกายหายใจบ้าง ที่ปฏิบัติอยู่จิตตั้งมั่นบ้างหรือไม่คะ หลวงพ่อ: จิตยังฟุ้งอยู่ จิตฟุ้งมันก็ไม่ตั้งหรอก จิตฟุ้งมันก็โคลงเคลงๆ รู้สึกร่างกายไปสบายๆ อย่าไปเริ่มต้นด้วยการไปดูจิตเอา จิตมันดูยาก มันไม่มีรูปร่าง ไม่มีตัวตน มันหนีเก่ง ร่างกายนี้มันไม่หนีไปไหนหรอก รู้สึก ร่างกายหายใจรู้สึก ร่างกายยืน เดิน นั่ง นอน รู้สึก พยายามรู้สึกตัวเยอะๆ แล้วต่อไปอะไรเกิดขึ้นในจิต มันจะเห็นได้เอ ... อ่านต่อ
ไหว้พระ สวดมนต์ นั่งสมาธิ แต่จิตใจไม่ดีขึ้น ฟุ้งซ่าน มีเป้าหมายอยากพ้นทุกข์ แต่ลึกๆอยากมีความสุข
คำถาม: ไหว้พระ สวดมนต์ นั่งสมาธิทุกวัน แต่จิตใจไม่ดีขึ้น ไม่นั่งหลับก็ฝันร้าย ชอบเปรียบเทียบ ฟุ้งซ่านมองแต่ข้อเสียคนอื่น ฟังหลวงพ่อทุกวัน ตอนฟังก็เข้าใจอย่างดี แต่พอฟังเสร็จก็เหมือนเดิม มีเป้าหมายอยากพ้นทุกข์ แต่ลึกๆ อยากมีความสุข ทุกวันอยู่กับลมหายใจ แล้วคอยดูนิสัยตัวเอง ขอกรรมฐานที่เหมาะสมค่ะ หลวงพ่อ: ปัญหาหลักของเรา คือเราอยากได้ความสุข เราไม่ได้อยากพ้นทุกข์ ทำอย่างไรจะได้ความสุข ก็ต้องได้รูป ได้เสียง ได้กลิ่น ได้รสที่สัมผัสที่พอใจ มีคนเอาอกเอาใจ มันก็มีความสุข ภาวนาก็อยากจะเจอแต่คนดีๆ คนชั่ว ... อ่านต่อ